Κουτόχορτο για το ποίμνιο...

Καθώς ο δρόμος προς την εξαθλίωση έχει στρωθεί επιμελώς, η επίσημη προπαγάνδα φαίνεται πως έχει ήδη αποδώσει τους επιθυμητούς καρπούς: όλο και περισσότεροι άνθρωποι (όχι μόνο οι παραδοσιακοί εθελόδουλοι ραγιάδες, αλλά ακόμη και μορφωμένοι, εγγράμματοι ή με ανεπτυγμένη αντιληπτική ικανότητα) αποδέχονται την αισχρή απόφανση του χυδαίου και αργόμισθου σαπιοκοιλιά («μαζί τα φάγαμε») και αναπτύσσουν ένα αυτοϋπονομευτικό σύνδρομο ενοχής –απολύτως χρήσιμο εργαλείο για να συνεχίσουν οι απανταχού εξουσιαστές να κάνουν το παιχνίδι τους ανενόχλητοι. Στο Διαδίκτυο υπάρχει μια ιστοσελίδα με τίτλο The global debt clock («Το ρολόι του παγκόσμιου χρέους»), όπου φαίνεται καθαρά πόσο χαμηλό είναι το ελληνικό χρέος σε σύγκριση με το αντίστοιχο κρατών που θεωρούνται «υπερδυνάμεις» (Η.Π.Α., Γερμανία, Γαλλία, «Ηνωμένο» Βασίλειο, Ιταλία, Καναδάς,…). Ο ιστότοπος ανήκει στο εβδομαδιαίο αγγλικό περιοδικό "Economist", το οποίο κάθε άλλο παρά μαρξιστικό ή αριστερίζον είναι. Και αν κάποιος καλοπροαίρετος απορήσει με όλα αυτά, να υπενθυμίσουμε ότι οι βορειοαμερικανοί δε θα άφηναν να σκάσει η φούσκα στα μούτρα τους και να πάθουν ό,τι και το 1929. Έτσι, για να συντηρήσουν το «αμερικανικό όνειρο» (υπερκατανάλωση με δανεικά και διαρκής αποικιοκρατία) αποφάσισαν να ενοχοποιήσουν τους αποκαλούμενους «αδύναμους κρίκους» της παγκόσμιας οικονομίας και να τους υποχρεώσουν να πληρώσουν εκείνοι τον λογαριασμό. Το πείραμα ξεκίνησε από την Ισλανδία, αλλά οι διεθνείς (Αγγλοσάξονες, Τεύτονες και Ολλανδοί) τοκογλύφοι «έφαγαν πόρτα» κι έκαναν μεταβολή. Δεύτερη στάση, η τρισένδοξη και αδούλωτη Ψωροκώσταινα με παράδοση 180 ετών σε εθελόδουλες και δωσιλογικές ψευδοκυβερνήσεις –με αποκορύφωμα την παρούσα, του πλέον ανίκανου και ατάλαντου ασπόνδυλου λακέ. Και, όπως φαίνεται, τα σχέδια των αφεντικών θα ευοδωθούν εδώ… Α, και κάτι άλλο: το πρώτο δάνειο (εκείνο που υποτίθεται ότι θα μας ξελάσπωνε οριστικά) ήταν 110 δισεκατομμύρια ευρώ˙ από αυτά, τα 100 διοχετεύθηκαν στις τράπεζες (οι οποίες ουδέποτε έχουν εμφανίσει μη κερδοφόρους ισολογισμούς), τόσο με τη μορφή εγγυήσεων όσο και με τη μορφή ρευστού. Γκέγκε;

Επιχειρηματική Σχολή Επαιτών. 
Σκίτσο του Ισπανού Andrés Rábago García ("El Roto").

Στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» της 11^ης Σεπτεμβρίου 2011, δημοσιεύθηκε άρθρο του Richard Wolff (Ομότιμος καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Αμχερστ κι επισκέπτης καθηγητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα των Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου New School στη Νέα Υόρκη), με τίτλο «Οι παραλογισμοί της κρίσης» (σε μετάφραση του Χρόνη Πολυχρονίου), το οποίο βάζει τα πράγματα στη θέση τους (εν μέρει, έστω) και αποδομεί την αισχρή εξουσιαστική προπαγάνδα. Σταχυολογούμε και αναδημοσιεύουμε:

[…] Η κρίση του καπιταλισμού που ξέσπασε στα μέσα του 2007 διανύει τώρα τον πέμπτο χρόνο της. Αναπτύχθηκε από τα υπερβολικά επίπεδα χρέους των αμερικανικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων (κυρίως των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων). Το κλειδί στην κρίση ήταν η στασιμότητα των μισθών από τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Καθώς το κόστος του αμερικανικού ονείρου διαρκώς αυξανόταν, ενώ δεν συνέβαινε κάτι ανάλογο με τους μισθούς, τα νοικοκυριά δανειζόντουσαν πλέον όλο και περισσότερο (υποθήκες, πιστωτικές κάρτες, δάνεια για αυτοκίνητα, σπουδές). Τα χρέη συσσωρεύονταν στη βάση της στασιμότητας των πραγματικών μισθών. Αυτή η μη βιώσιμη πιστωτική φούσκα έσκασε το 2007. Από τότε, δεν έχει ουσιαστικά γίνει τίποτα για να βελτιωθεί αυτή η βασική αντίφαση. Με την ανεργία στα ύψη, οι συνολικοί εισοδηματικοί μισθοί συρρικνώνονται και ελάχιστη πίστωση πλέον ρέει προς τους υπερχρεωμένους εργαζόμενους. Η κρίση εμβαθύνεται καθώς η ζήτηση συνεχίζει να χωλαίνει. Από τη δεκαετία του 1970, τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και hedge funds ήταν σε μια διαρκή κούρσα εφεύρεσης νέων κερδοσκοπικών εργαλείων για τα αυξανόμενα χρέη των αμερικανικών νοικοκυριών. Αυτές οι χρηματοπιστωτικές κερδοσκοπικές διεργασίες ήταν πολύ πιο κερδοφόρες από τα εκτοξευμένα στα ύψη κέρδη των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων που διατηρούσαν στάσιμους τους πραγματικούς μισθούς των εργαζομένων ακόμα και ενώ η αυξανόμενη παραγωγικότητα απέφερε σε αυτές τις επιχειρήσεις περισσότερο προϊόν ανά εργαζόμενο. Τα τεράστια κερδοσκοπικά κέρδη παρότρυναν τους χρηματοπιστωτές να δανείζονται σε ένα αυτο-ενισχυόμενο σπιράλ που ήταν ακόμα περισσότερο απαλλαγμένο από τα επίπεδα χρέους των νοικοκυριών πάνω στα οποία ήταν βασισμένο. Η βάση όμως κατέρρευσε, καθώς εκατομμύρια αμερικανοί εργαζόμενοι δεν μπορούσαν πλέον να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Το ίδιο έγινε και με τις χρηματοπιστωτικές φούσκες που είχαν «χτιστεί» πάνω σ' αυτά τα χρέη. Ο πλούτος και η δύναμη που είχαν συσσωρευτεί από τη χρηματοπιστωτική βιομηχανία τις τελευταίες τρεις δεκαετίες εξασφάλισαν μαζικές κρατικο-χρηματοδοτούμενες διασώσεις όταν ξέσπασε η κρίση. Σωτήρια μέτρα για τις τράπεζες, τις ασφαλιστικές εταιρίες και τις μεγάλες χρεοκοπημένες επιχειρήσεις ξεκίνησαν από το 2009, αλλά κανένα μέτρο δεν πάρθηκε για τους πραγματικούς μισθούς, για τα χρέη των νοικοκυριών, για τη συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας, για τις καταρρέουσες δημόσιες υπηρεσίες, για τους άνεργους, για τους ανθρώπους που έχαναν τα σπίτια τους. Διασώζοντας τις ιδιωτικές χρηματοπιστωτικές βιομηχανίες, οι ΗΠΑ και οι κυβερνήσεις άλλων χωρών ανέλαβαν (εθνικοποίησαν) τα κακά χρέη του συγκεκριμένου τομέα της οικονομίας και πάγωσαν προσωρινά τις κερδοσκοπίες. Οι κυβερνήσεις δανείστηκαν για να το κάνουν αυτό, ωθώντας έτσι σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα τα εθνικά χρέη. Η «ανάκαμψη» για τις χρηματοπιστωτικές αγορές παράκαμψε τις μάζες των εργαζομένων. Αυτοί απλώς πλήρωσαν το κόστος της ανάκαμψης της χρηματοπιστωτικής βιομηχανίας. Οι αποτυχημένες οικονομικές πολιτικές για έναν δυσλειτουργικό καπιταλισμό εμφανίζουν μια σειρά από απίστευτους παραλογισμούς. Τα αυξανόμενα επίπεδα χρέους των νοικοκυριών συνδυάστηκαν το 2007 με τους στάσιμους μισθούς για να οδηγήσουν σε κατάρρευση της αμερικανικής στεγαστικής αγοράς, σε άνοδο της ανεργίας, στο πάγωμα της πίστωσης, στην κατάρρευση των δημοσιονομικών και ούτω καθεξής. Καθώς η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες γρήγορα συρρικνώθηκε, οι επιχειρήσεις και οι πλούσιοι σταμάτησαν να επενδύουν στην παραγωγή. Το αυτοελεγχόμενο, αποδοτικό καπιταλιστικό σύστημα αγοράς αποδείχτηκε να είναι ακριβώς ο μύθος που διακωμωδούσαν οι επικριτές του. Όμως, το σύστημα της αγοράς μετέφερε γρήγορα την αμερικανική κρίση στην Ευρώπη και αλλού. Καθώς η κρίση φούντωσε το 2008, οι κυβερνήσεις ξεπάγωσαν τις πιστωτικές αγορές διοχετεύοντας χρήμα στις τρεκλίζουσες τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες. Οι κυβερνήσεις εκτύπωναν και δημιουργούσαν καινούριο χρήμα για να πληρώσουν ένα μέρος αυτών των πολιτικών. Για να καλύψουν το υπόλοιπο, δανειζόντουσαν. Οι πιστωτές των κυβερνήσεων συμπεριλάμβαναν τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες τις οποίες είχαν διασώσει. Οι κυβερνήσεις επίσης δανείστηκαν από τις επιχειρήσεις και τους πλούσιους που είχαν παγώσει την επένδυση στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών και είχαν, κατ' αυτόν τον τρόπο, χειροτερέψει την κρίση. Οι παραλογισμοί αυτών των «οικονομικών πολιτικών» (και η τεράστια αδικία τους) προκαλούν ζοφερό χαμόγελο μόνο και μόνο για να αποφύγει κανείς τα δάκρυα. Αλλά περιμένετε: οι παραλογισμοί αυτών των πολιτικών έχουν συνέχεια. Οι τράπεζες και οι άλλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες που δάνεισαν στις κυβερνήσεις άρχισαν να ανησυχούν για τα ραγδαία αυξανόμενα εθνικά επίπεδα χρέους. Η κατάσταση των ΗΠΑ έγινε ιδιαίτερα ανησυχητική, που κατέληξε μάλιστα στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από την Standard & Poor's. Μα, φυσικά, η χώρα είχε πλεονάσματα τη δεκαετία του '90. Όμως, στη συνέχεια, οι φορολογικές περικοπές για τους πλούσιους από την κυβέρνηση Μπους, οι πολλαπλοί πόλεμοι και οι διασώσεις των τραπεζών και της χρηματοπιστωτικής βιομηχανίας εκτίναξαν στα ύψη το εθνικό χρέος των ΗΠΑ. Οι πολιτικοί που ψήφισαν για όλες αυτές τις ενέργειες που διέλυσαν τον προϋπολογισμό, χρησιμοποιούν τώρα το εθνικό χρέος που προέκυψε για να δικαιολογήσουν κρατικές περικοπές σε κοινωνικά προγράμματα και μειώσεις σε δαπάνες για το κοινωνικό σύνολο. Οι πιστωτές γνωρίζουν από την ιστορία ότι οι κυβερνήσεις παίζουν με τη φωτιά όταν δημιουργούν υψηλά και αυξανόμενα επίπεδα χρέους. Το κόστος των επιτοκίων για το εθνικό χρέος διοχετεύει φορολογικά έσοδα για να ικανοποιήσει τους πιστωτές αντί να παρέχει δημόσιες υπηρεσίες στους φορολογούμενους. Ύστερα από 4-5 χρόνια οικονομικής κρίσης, οι λαοί μπορεί να μην ανεχτούν άλλο πια μειωμένες κυβερνητικές υπηρεσίες, ενώ οι περισσότεροι από τους φόρους που πληρώνουν ρέουν σε επιτόκια προς τις τράπεζες, στις ασφαλιστικές εταιρείες και σε άλλες χρηματοπιστωτικές βιομηχανίες που τις κατηγορούν για την κρίση. Μπορεί να ξεσηκωθούν όταν οι πολιτικοί ηγέτες κόβουν τις συντάξεις, μειώνουν τους μισθούς και πετσοκόβουν τα επιδόματα ανεργίας «επειδή η χώρα μας πρέπει να μειώσει τα ελλείμματά της και το χρέος της». […] Σε όλη την Ευρώπη και στις ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει διάφορες καμπάνιες με στόχο να αποτρέψουν τον κόσμο από το να αντιληφθεί ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μια συστημική κρίση του καπιταλισμού. Για παράδειγμα, η γερμανική εργατική τάξη παροτρύνεται να κατηγορήσει για τις οικονομικές δυσκολίες και τα μέτρα λιτότητας της κυβέρνησής της τους λαούς της Ελλάδας και της Πορτογαλίας. […]

Παπανδρέου: «Θα φτάσουμε ως το τέλος για να εφαρμόσουμε τις προσαρμογές και τις μεταρρυθμίσεις».

Σκίτσο του Αργεντινού Bernardo Erlich.