Ούτε ένα τζάμι;

Οι ισπανοί ανθρακωρύχοι συνεχίζουν μαχητικά την απεργία διάρκειας που άρχισαν στις 29 Μάη, απαντώντας στην αδιαλλαξία της κυβέρνησης Ραχόι που αποφάσισε πριν ένα μήνα, αιφνιδιαστικά, να περικόψει το 63% της κρατικής χρηματοδότησης των περίπου 40 ανθρακωρυχείων της χώρας, βάζοντας ουσιαστικά λουκέτο στα ανθρακωρυχεία και στέλνοντας χιλιάδες εργάτες στην ανεργία. Τη στιγμή που το τραπεζικό σύστημα της χώρας χρηματοδοτείται εκ νέου με 100 δισ. από το ισπανικό κράτος, η κυβέρνηση τολμά να κόψει το ένα χιλιοστό αυτού του ποσού (110 εκατ. ευρώ) από το κρατικό πρόγραμμα επενδύσεων για την εξορυκτική βιομηχανία άνθρακα, ενισχύοντας τη στατιστική της ανεργίας, που έχει ήδη εκτιναχτεί στη χώρα (πάνω από 25% συνολικά και πάνω από 50% στους νέους). Το 2010, με τη συγκατάθεση της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας (που ελεγχόταν από τους σοσιαλιστές) κλείστηκε συμφωνία με την προηγούμενη κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη Θαπατέρο για τη συνέχιση της κρατικής επιδότησης των ανθρακωρυχείων μειωμένης κατά περίπου 20% έως το 2018, έτος που προβλεπόταν ραγδαία μείωση των αντίστοιχων κονδυλίων από την ΕΕ. Η συνδικαλιστική γραφειοκρατία προλείαινε από τότε το έδαφος της επόμενης σκληρής επίθεσης ενάντια στους ανθρακωρύχους, καθησυχάζοντας τους εργάτες ότι οι μειώσεις θα είναι σταδιακές και ως το 2018 θα βρεθούν νέες δουλειές. Η απόφαση της νέας κυβέρνησης ξεχείλισε το ποτήρι. Οι ανθρακωρύχοι του ισπανικού βορρά εγκατέλειψαν την τακτική της συνδιαλλαγής της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και αποδέχτηκαν την πρόκληση της κυβέρνησης, οργανώνοντας πλέον μαχητικά τον αγώνα τους, με καταλήψεις των ανθρακωρυχείων, αποκλεισμούς δρόμων και σιδηροδρομικών γραμμών και συνεχείς συγκρούσεις με τις ειδικές δυνάμεις καταστολής, στήνοντας πύρινα οδοφράγματα, αμυνόμενοι στα χημικά και τις πλαστικές σφαίρες της αστυνομίας με αυτοσχέδιες ρουκέτες, ασπίδες και πέτρες. Τα ισπανικά ΜΜΕ, στηρίζοντας την κυβερνητική επίθεση, αφού αρχικά «έθαψαν» τη μαζική και δυναμική κινητοποίηση των ανθρακωρύχων στην πρωτεύουσα Μαδρίτη, έπιασαν το φτυάρι της λάσπης και κατασυκοφάντησης των απεργών, εμφανίζοντάς τους ως «ρετιρέ», «κρατικοδίαιτους», «υψηλόμισθους», που βγαίνουν πρόωρα στη σύνταξη κτλ. Για το χαμηλό προσδόκιμο ζωής των ανθρακωρύχων, τις ανίατες ασθένειες που κουβαλούν για μια ζωή, τα διαλυμένα πνευμόνια τους, τσιμουδιά στα κατάστιχα των εφημερίδων και στις σκιαμαχίες των πάνελ τους. Η ομοσπονδία αστυνομικών υπαλλήλων εξέδωσε μια κατάπτυστη ανακοίνωση που κατηγορούσε τους απεργούς για παράλογες απαιτήσεις και για τη χρήση τακτικών που λίγο διαφέρουν από το να στοιχειοθετηθούν ως τρομοκρατικές. Επιπλέον, εξέφρασε «την έκπληξή της» γιατί τη «διστακτικότητα των πολιτικών και δικαστικών αρχών να εφαρμόσουν το νόμο με αποφασιστικότητα ενάντια στους παρανομούντες απεργούς». Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης στην επαρχία Αστούριας, Γκαμπίνο δε Λορένθο, απείλησε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας θα επέμβουν αν συνεχιστεί η κατάληψη των ανθρακωρυχείων. Οι ανθρακωρύχοι, όμως, δεν πτοούνται από τις επιθέσεις αυτές. Στις 18 Ιούνη, μέρα γενικής απεργίας, νέκρωσαν η επαρχία Αστούριας και η γειτονική Λεόν. Μαγαζιά, εστιατόρια, γραφεία κατέβασαν ρολά και σε χιλιάδες εισόδους αναρτήθηκαν επιγραφές με την ένδειξη «Αλληλεγγύη στους ανθρακωρύχους». Πέρα από τον σκληρό αγώνα των οδοφραγμάτων και τις μαχητικές συγκρούσεις με την αστυνομία, μια ομάδα εφτά ανθρακωρύχων αποφάσισε να κλειστούν επ’ αόριστον, όσο διαρκεί ο αγώνας, τρία χιλιόμετρα κάτω από το έδαφος, σε ένα χώρο, 40 τετραγωνικών μέτρων όλο κι όλο, στο ανθρακωρυχείο Πονφεράδα της Σάντα Κρουθ δελ Σιλ, προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για το επικείμενο κλείσιμο της βιομηχανίας. Επί 40 μέρες δίνουν τη δική τους μάχη μέσα σε ψηλά επίπεδα υγρασίας και χαμηλή θερμοκρασία, στέλνοντας και αυτοί το μήνυμά τους: Δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε, ο αγώνας θα είναι σκληρός, αλλά στο τέλος θα νικήσουμε!

«Οι ανθρακωρύχοι συνεχίζουν την απεργία», «Κόντρα», φύλλο 693, Σάββατο 30 Ιουνίου 2012

 

Τα ξημερώματα της Παρασκευής 20 Ιουλίου 2012 οι πάνοπλοι ανθρωπόμορφοι γενίτσαροι του κατασταλτικού μηχανισμού επιτέθηκαν και κατέλαβαν το εργοστάσιο της Χαλυβουργίας στον Ασπρόπυργο, τερμάτισαν την κατάληψη που διαρκούσε από τις 31.10.2011 και «περιποιήθηκαν» (με τον μόνο τρόπο που γνωρίζουν) τους παρευρισκόμενους απεργούς της ομάδας περιφρούρησης. Φυσικά, οι χρυσαυγίτες δεν εξέδωσαν ανακοίνωση συμπαράστασης (παρά το ότι, στις 17 Φεβρουαρίου, οι Κασιδιάρης και Παναγιώταρος έγιναν δεκτοί μετά χειροκροτημάτων από τον Σιφωνιό και βρήκαν πρόσφορο έδαφος για την προεκλογική τους προπαγάνδα) και οι επαγγελματίες πορνοβοσκοί του Περισσού (καθότι η απεργία στη «Χαλυβουργία Ελλάδος» οργανώνεται κυρίως από το Π.Α.ΜΕ.) εφάρμοσαν πλήρως τη γελοιωδώς παροιμιώδη φράση της Παπα(ρα)ρήγα ότι «στην πραγματική λαϊκή εξέγερση δεν πρόκειται να σπάσει ένα τζάμι…». 

Στον αντίποδα της εν λόγω απεργίας βρίσκεται η νευρώδης και δυναμική κινητοποίηση των ανθρακωρύχων της Asturias (βορειοδυτική Ισπανία), 180 εκ των οποίων ολοκλήρωσαν (στις 11 Ιουλίου, μετά από 22 ημέρες πεζοπορίας) την πορεία τους προς στη Μαδρίτη -βεβαίως, δέχτηκαν τις «φιλοφρονήσεις» (όπως και στις 31 Μαΐου) των εκεί ένστολων «μεροκαματιάρηδων», ακόμη και με πλαστικές σφαίρες. Όταν οι δυνάμεις καταστολής εκστράτευσαν στην Asturias για να επιβάλουν «τον νόμο και την τάξη», αντιμετώπισαν τη σθεναρή και αποφασιστική αντίδραση των ανθρακωρύχων: με αυτοσχέδια ρουκετοβόλα, σφενδόνες, φωτιές και ό,τι άλλο υπήρχε διαθέσιμο, οι εξεγερμένοι υποδέχθηκαν δεόντως τους ένστολους λακέδες και τους έτρεψαν σε άτακτη φυγή.

 

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ανθρακωρύχοι της περιοχής ξεσηκώνονται. Στις 4 Οκτωβρίου του 1934 κηρύχθηκε η «γενική επαναστατική απεργία» η οποία έμεινε στην Ιστορία με το όνομα «Επανάσταση του Οκτώβρη 1934» και η Asturias (με κεντρικό πυρήνα τις πόλεις Oviedo και Gijón) υπήρξε η μοναδική περιοχή της ισπανικής επικράτειας όπου οι κινητοποιήσεις της Εργατικής Συμμαχίας άντεξαν επί δύο εβδομάδες πριν κατασταλούν βιαίως. Περίπου 30.000 οπλισμένοι εργαζόμενοι απαίτησαν κοινωνικοποίηση του πλούτου και κατάργηση των πάσης φύσεως εργοδοτικών αυθαιρεσιών. Η απάντηση της κυβέρνησης ήταν η άμεση επέμβαση του στρατού (κυρίως, με σώματα στελεχωμένα από μαροκινούς λεγεωνάριους), με επικεφαλής στρατιωτικούς που είχαν εμπειρία από την καταστολή της γενικής απεργίας του 1917 –ανάμεσά τους και ο μετέπειτα δικτάτορας Francisco Franco. Η αντίσταση των εξεγερμένων κάμφθηκε στις 18 Οκτωβρίου, με απολογισμό 1.100 και πλέον νεκρούς από την πλευρά των επαναστατών και 300 και πλέον νεκρούς από την πλευρά των δυνάμεων ασφαλείας…

 

 Τρεις δεκαετίες αργότερα (7 Απριλίου – Ιούνιος 1962), πάλι στην Asturias, έλαβε χώρα  η πρώτη εργατική απεργία που αντιμετώπισε το παντοδύναμο φασιστικό καθεστώς του φρανκισμού. Με αφορμή την απόλυση επτά ανθρακωρύχων που ζητούσαν καλύτερες εργασιακές και μισθολογικές συνθήκες, κηρύχθηκε απεργία (συμμετείχαν περίπου 65.000 εργαζόμενοι) που επεκτάθηκε σε άλλες 27 ισπανικές επαρχίες, ενώ ανάλογες κινητοποιήσεις ανθρακωρύχων σημειώθηκαν στο Βέλγιο και στη Γαλλία. Η απεργία υπήρξε σιωπηλή και ειρηνική, αλλά το καθεστώς απάντησε με την πάγια κατασταλτική τακτική του η οποία είχε άμεσους αποδέκτες και τις οικογένειες των απεργών γεγονός το οποίο, σύμφωνα με πολλούς ιστορικούς ερευνητές, σήμανε και την αρχή του τέλους για το φασιστικό καθεστώς της χώρας…

 Δια χειρός Pablo Picasso…

Στα μέσα Ιουνίου δημοσιεύθηκε (σε πολλά ισπανόφωνα ιστολόγια) επιστολή του ανθρακωρύχου Juan José Fernandes από την περιοχή της Asturias, ο οποίος έχει συμπληρώσει 25 χρόνια δουλειάς στα ορυχεία (ξεκινώντας στα 18 του χρόνια) και καταθέτει την πολύτιμη άποψή του. Παραθέτουμε εκτεταμένα αποσπάσματα, σε μετάφραση Α.Ι.: «[…] 1^ο Ο αγώνας που διεξάγουν αυτή τη στιγμή οι σύντροφοι, δε γίνεται για να διεκδικήσουν χρήματα, αλλά για να γίνει σεβαστή η συμφωνία που υπέγραψαν πέρυσι το υπουργείο βιομηχανίας και τα συνδικάτα των ανθρακωρύχων, συμφωνία που προέβλεπε τη συνέχιση των επιδοτήσεων έως και το 2018. Αυτά τα χρήματα τα έδωσε η Ευρωπαϊκή Κοινότητα και όχι οι ισπανικές κυβερνήσεις. Με αυτό θέλω να πω ότι κανένας Ισπανός δεν υποχρεώθηκε να μας βοηθήσει, όπως νομίζουν πολλοί απ’ όσους μας επικρίνουν. Όσον αφορά αυτά τα χρήματα, αναρωτιέμαι (όπως και σχεδόν όλες οι οικογένειες των ανθρακωρύχων) τι απέγινε το ποσό του Εξορυκτικού Ταμείου που υποτίθεται ότι θα προοριζόταν για τη δημιουργία εναλλακτικών βιομηχανιών και θα εξασφάλιζε την απασχόληση των εργαζομένων εκεί μετά το κλείσιμο των ορυχείων. Ε, λοιπόν, όπως και σε πολλούς άλλους τομείς, τα χρήματα τα διαχειρίστηκαν οι πολιτικοί και τα συνδικάτα. Με μέρος αυτών των χρημάτων, για παράδειγμα, ο κύριος Gabino de Lorenzo (πρώην δήμαρχος του Oviedo) πλήρωσε για την ασφαλτόστρωση δρόμων της πόλης του, για το νέο Εκθεσιακό και Συνεδριακό Μέγαρο και για πολλά άλλα έργα. Η πρώην δήμαρχος της Gijón (η κυρία Felgeroso) επένδυσε ένα άλλο ποσό στο Πανεπιστήμιο και σε άλλα έργα. Στην κοιλάδα του Turón, όπου ζω, με περισσότερους από 600 νεκρούς εργάτες (μόνο για τόσους γνωρίζουμε, καθώς στον εμφύλιο πόλεμο πυρπολήθηκαν τα επίσημα αρχεία) στα ορυχεία από το 1889 ως το 2009, όταν και έκλεισαν, έφτιαξαν ένα αθλητικό κέντρο το οποίο εγκαινιάστηκε χωρίς καν να διαθέτει τουαλέτες. Ολόκληρος ο χώρος είναι γεμάτος σκουπίδια, τα οποία σταδιακά τον κατακλύζουν. Όσο για εκβιομηχάνιση, η οποία δημιουργεί σταθερές θέσεις εργασίας, δεν έχει γίνει τίποτα. 2^ο Βλέπω με έκπληξη ότι σε πολλούς ανθρώπους προκαλεί δυσφορία αυτή η ενίσχυση, δεν ήθελα να το γράψω αυτό, αλλά επιδοτούνται και άλλοι τομείς όπως η κτηνοτροφία, η γεωργία, η αλιεία και πολλοί ακόμα που δε θα αναφέρω, εγώ προσωπικά είμαι χαρούμενος γι αυτό, προτιμώ να ενισχύονται οι εργαζόμενοι παρά τα λαμόγια που μας ληστεύουν κάθε μέρα. 3^ο Μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου στην χώρα αυτή, φαίνεται πως πολλοί δε γνωρίζετε ότι οι Ισπανοί ανθρακωρύχοι εργάζονταν κάθε μέρα μία επιπλέον ώρα αμισθί για πολύν καιρό, ώστε να αποκατασταθεί ό,τι κατέστρεψε ο φρανκισμός, όταν στα σπίτια μας δεν είχαμε ούτε για να φάμε. 4^ο Το έτος 1962, οι ανθρακωρύχοι ξεκίνησαν μιαν απεργία που επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Ισπανία, και μέσω αυτής κατακτήθηκαν πολλά από τα δικαιώματα που όλοι οι Ισπανοί έχουμε σήμερα και τώρα προσπαθούν να μας τα καταργήσουν. Στην απεργία αυτή, υπήρξαν πολλοί τραυματίες, συλληφθέντες, πεινασμένοι κι εξορισμένοι σε άλλες επαρχίες της Ισπανίας, μακριά απ’ τις οικογένειές τους, οι οποίοι άρχισαν να επιστρέφουν μόλις το έτος 1980. 5^ο Σχετικά με τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, είναι ψέμα πως οι ανθρακωρύχοι βγαίνουν στη σύνταξη στα 40 τους χρόνια, και μιλάτε για σύνταξη βαρβάτη λες και πρόκειται για τον πρώτο λαχνό του λαχείου. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική: μέσα στα μηνιαία ποσά που εισπράττουν οι πρόωρα συνταξιοδοτημένοι, περιλαμβάνεται μέρος των αυξημένων εισφορών με τις οποίες επιβαρύνονται οι συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων […] κάθε δύο χρόνια, προκαταβάλουμε στην Κοινωνική Ασφάλιση ένα έτος επιπλέον, για παράδειγμα εγώ που εργάστηκα  25 χρόνια, έχω πληρώσει στην Κοινωνική Ασφάλιση εισφορές για 37,5 χρόνια. Πιστεύει κάποιος από εσάς ότι πρόκειται να καταβάλει περισσότερες εισφορές στην Κοινωνική Ασφάλιση; 6^ο Ο λιθάνθρακας που εισάγεται από το εξωτερικό είναι σύμφωνα μ’ εσάς φθηνότερος από τον εγχώριο˙ αμφιβάλλω γι’ αυτό, όμως ας δεχθώ πως είναι έτσι. Θέλετε λοιπόν να μας βλέπετε να δουλεύουμε σα σκλάβοι όπως στις χώρες αυτές; Εγώ δεν το θέλω αυτό για κανέναν εργάτη στον κόσμο. Αυτό που θα σας γράψω τώρα είναι γεγονός, έχω δουλέψει με συναδέλφους Τσέχους και Πολωνούς, όταν ήρθαν μερικοί στην Asturias, κι όταν μπήκαν στα καταστήματα να ψωνίσουν ήταν σαστισμένοι, επειδή μπορούσαν να αγοράσουν τις ποσότητα που ήθελαν και στις χώρες τους δεν μπορούσαν. Τα πρώτα Χριστούγεννα που πέρασαν μαζί μας, κρατούσαν στο κάθε χέρι από ένα μαντολάτο… Τους ρωτήσαμε γιατί το έκαναν αυτό, και μας εξήγησαν πως στη χώρα τους δεν θα μπορούσαν να το αγοράσουν, επειδή ο μισθός τους έφτανε μόλις για το φαγητό της επιβίωσης. Με αυτό, θέλω να πω ότι αν δεν υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας, θα συμβεί και σε μας το ίδιο. 7^ο Σχετικά με τα οδοφράγματα στους αυτοκινητοδρόμους, θα απαντήσω σε όλους εκείνους που τόσο πολύ διαμαρτύρονται επειδή οι ανθρακωρύχοι τους εμποδίζουν να πάνε στη δουλειά ή στον χώρο φοίτησης και λένε πως και οι ίδιοι έχουν προβλήματα στη δουλειά τους, αλλά δεν πηγαίνουν να "ενοχλήσουν" άλλους στην εργασία τους. Θα σας πω ότι κάθε φορά που κάποιοι συνάδελφοι από άλλους τομείς μας ζήτησαν βοήθεια για να υπερασπιστούν τις θέσεις εργασίας τους, σταματήσαμε τη δουλειά μας για 24 ώρες, υποστηρίζοντάς τους είτε βρίσκονταν στη χώρα είτε στο εξωτερικό. […] Αν όλοι οι Ισπανοί εργαζόμενοι ήταν τόσο ενωμένοι όσο οι ανθρακωρύχοι, οι κυβερνώντες αυτής της χώρας θα το σκέφτονταν πολύ καλά πριν προχωρήσουν στις περικοπές που τώρα κάνουν χωρίς δεύτερη σκέψη, μπορώ να σας διαβεβαιώσω γι αυτό. Σκεφτείτε λοιπόν ποιος πραγματικά σας εμποδίζει να πάτε στη δουλειά ή στο μάθημά σας, με τις απολύσεις και τις περικοπές στην εκπαίδευση, αυτοί που σας εμποδίζουν είναι οι πολιτικοί μας. Θα ήθελα επίσης να πω σ’ αυτούς που λένε ότι θα έπρεπε να πάμε να διαμαρτυρηθούμε στη Μαδρίτη, στις πόρτες του υπουργείου και "να αφήσουμε τους υπόλοιπους στην ησυχία τους", ότι εκεί έχουμε ήδη πάει, αλλά η λογοκρισία των Μ.Μ.Ε. φροντίζει να μην ενημερώνει με διαφάνεια. Πιστεύω ακράδαντα ότι ένας εργαζόμενος που υπερασπίζεται τα δικαιώματά του δεν είναι τρομοκράτης, όπως μας αποκαλούν σήμερα επειδή αγωνιζόμαστε για την ευημερία των οικογενειών μας. Σας καλώ όλους να βγείτε απ’ τα σπίτια σας και να υπερασπιστείτε την υπόθεσή μας. Όσο μένετε κλεισμένοι στο σπίτι, τους επιτρέπετε να μας επιβάλλουν κι άλλα μέτρα που θα μας οδηγήσουν στην πείνα. Θέλουν τα παιδιά σας και τα παιδιά μας να μείνουν αναλφάβητα σαν εμάς, που βλέπαμε τους τοίχους του σχολείου περισσότερο από έξω παρά από μέσα. Ένας λαός αναλφάβητος υποτάσσεται πιο εύκολα. Να ενημερώνεστε, να αμφισβητείτε όλα όσα βλέπετε στην τηλεόραση, τώρα έχετε Διαδίκτυο, κινητά τηλέφωνα, για να μπορείτε να είσαστε σε διαρκή επαφή, να οργανώνεστε με όποιον τρόπο επιθυμείτε, ειρηνικά ή απευθείας στα οδοφράγματα, όπως και να ‘χει οργανωθείτε! Να θέσετε στόχους και να τους πετύχετε γρήγορα, η κυβέρνηση κινείται πολύ γρήγορα όταν η κατάσταση είναι προς όφελός της, και το ξέρετε. Αφαιρέστε από τη σκέψη σας τη λέξη "φόβος" ή τη φράση "και τι θα αλλάξει μ αυτό;" και πάρτε τον έλεγχο του μέλλοντός σας [...]».

Υ.Γ. Σχετικά με την απεργία της άνοιξης του 1962 υπάρχει και η ανάλογη φιλμογραφία. Ενδεικτικώς, αναφέρουμε την αξιόλογη μικρού μήκους ταινία της Lucinda Torre με τίτλο "A golpe de tacón" (2007) –τίτλος που αναφέρεται στην καθεστωτική καταστολή και μπορεί να μεταφραστεί ως «Με τη δύναμη της φτέρνας» ή «Με την πυγμή του τακουνιού» κλπ. 

Επίσης, υπάρχει και το πολύ ενδιαφέρον τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ "La huelga del silencio" («Η σιωπηλή απεργία») παραγωγής 2012.