ΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΗΘΟΣ

Η "Ακαδημία Αθηνών" είναι ένας θεσμός στον οποίον οι πολλοί αναφέρονται με δέος και σεβασμό, δεδομένου πως είναι ο υψηλότερος την τάξη φορέας έρευνας στην Ελλάδα. Στην επίσημη ιστοσελίδα μαθαίνουμε πως «H Aκαδημία Aθηνών είναι Nομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και εποπτεύεται από το Yπουργείο Eθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. H λειτουργία της διέπεται από τον Iδρυτικό της Nόμο 4398/1929, με τον οποίο κυρώθηκε η από 18 Mαρτίου 1926 Συντακτική Aπόφαση περί Oργανισμού της Aκαδημίας Aθηνών. Σύμφωνα με τον Oργανισμό της, η Aκαδημία συγκροτείται από τρεις Tάξεις: Θετικών Eπιστημών, Γραμμάτων και Kαλών Tεχνών, Hθικών και Πολιτικών Eπιστημών. Kύριος σκοπός της Aκαδημίας Aθηνών είναι η καλλιέργεια και η προαγωγή των Eπιστημών, των Γραμμάτων και των Kαλών Tεχνών και η επιστημονική έρευνα και μελέτη. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, η Aκαδημία ενισχύει την επιστημονική έρευνα, συμμετέχει σε διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς, χορηγεί υποτροφίες, πραγματοποιεί εκδόσεις, απονέμει βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Σήμερα στην Aκαδημία Aθηνών λειτουργούν 13 Ερευνητικά Κέντρα και 10 Γραφεία Ερευνών με εξειδικευμένες βιβλιοθήκες, καθώς και κεντρική Βιβλιοθήκη υπό την επωνυμία "Bιβλιοθήκη Iωάννης Συκουτρής". Aπό το 2002 υπό την εποπτεία της Aκαδημίας Aθηνών λειτουργεί το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών».

Σκίτσο του ιρανού Mehdi Alibeygi

Στις 8 Απριλίου, στην "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", η δημοσιογραφική ομάδα "Ιός" (www.iospress.gr) δημοσίευσε έρευνα με τίτλο «Μην ενοχλείτε την Ακαδημία / Ιστορία και λογοκρισία στο πνευματικό ίδρυμα». Στην έρευνα, αναφέρονται αποσπάσματα από την αυτοβιογραφία του Κωνσταντίνου Τσάτσου (Πρόεδρος της Δημοκρατίας 1975 – 1980) με τίτλο «Λογοδοσία μιας ζωής». Εκεί, ο Τσάτσος (μέλος της Ακαδημίας από το 1961), δηλώνει πως «Οι Ακαδημίες παντού αποτελούν μια κορυφαία ενσάρκωση του κατεστημένου και είναι υπερβολή να ζητάμε από αυτές πρωτοποριακά τολμήματα». Αυτά γράφτηκαν σαν υπεράσπιση της Ακαδημίας Αθηνών, που «κατηγορείται, και δικαίως, ότι δεν εξέλεξε τον Σικελιανό και τον Καζαντζάκη ως μέλη της» (σελίδες.385 - 386). Σχετικά με τα χρόνια της χούντας αναφέρει ότι το ίδρυμα «συμμορφώθηκε» με τους επίσημους εορτασμούς της 21ης Απριλίου, εξυμνώντας τελετουργικά την κατάλυση της Δημοκρατίας, έστω και «κατά τρόπο που κυριολεκτικά εξευτέλιζε το θεσμό». Η επιβράβευση ήταν ο «σεβασμός» του από τη χούντα: «Σε καμιά περίπτωση δεν επενέβησαν οι δικτάτορες στην εκλογή ακαδημαϊκού, ούτε εμμέσως, και πάντα εκύρωναν τις εκλογές που έκανε η Ακαδημία και ποτέ δεν της αρνήθηκαν πιστώσεις για τη λειτουργία της» (σελίδα 395). Ακόμη πιο ενδεικτικά είναι τα αποσπάσματα που παρατίθενται από τα επίσημα «Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών»: «Η ημέρα αύτη αποτελεί ασφαλώς ορόσημον εις την ιστορίαν της Νεωτέρας Ελλάδος. Αι προσπάθειαι της Εθνικής Κυβερνήσεως εις πλείστους τομείς έσχον αξιόλογα και εν πολλοίς σωτήρια αποτελέσματα, ώς της Παιδείας με την αποσόβησιν του κινδύνου ανεπανορθώτου εξανδραποδισμού της Ελληνικής νεότητος. Η Ακαδημία Αθηνών εύχεται εις τάς αόκνους προσπαθείας της επαναστάσεως της 21ης Απριλίου και της ενσαρκούσης το πνεύμα ταύτης Κυβερνήσεως καλήν μέχρι τέλους επιτυχίαν εις τους σκοπούς αυτής επ’ αγαθώ του Έθνους και του λαού», διακηρύσσει στις 2 Μαΐου 1968 για την 21η Απριλίου ο πρόεδρος της Ακαδημίας Ερρίκος Σκάσσης (μέλος από το 1955). «Σήμερον εορτάζομεν μίαν νέαν επέτειον εις την δολιχοδρομίαν του Ελληνικού Έθνους, του παλαιοτέρου ιστορικού έθνους επί του εδάφους της Ευρώπης και ενός εκ των δύο ή τριών παλαιοτάτων εθνών επί του πλανήτου. Είναι η επέτειος της 21ης Απριλίου. Πιστεύομεν όλοι, όσοι εζήσαμεν το χάος της αναρχίας μόλις πρό ενός έτους, ότι απεφύγομεν την τελευταίαν στιγμήν τα στυγερά επακόλουθα του οκρυόεντος εμφυλίου πολέμου. Όλοι υπήρξαμεν μάρτυρες των καθημερινών σκηνών του πεζοδρομίου. Όλοι οι έμποροι ενθυμούνται ότι ημέραν πάρ’ ημέραν ήσαν αναγκασμένοι να κλείουν τα καταστήματά των. Όλοι ημείς οι καθηγηταί ενθυμούμεθα ότι τα μαθήματα και τα καθήκοντά μας δεν ηδυνάμεθα να τα ασκήσωμεν, όταν δεν το ήθελον ωρισμένοι φοιτηταί και ούτω καθ’ εξής. Ιδού διατί η Πανελλήνιος ανακούφισις, όταν η 21η Απριλίου έθεσε τέρμα εις την αβεβαιότητα και την αγωνίαν της επαύριον (…) Εις την ιδεώδη δημοκρατίαν, έλεγεν ο Πιττακός, ούτε εις τους πονηρούς επιτρέπεται το άρχειν, ούτε εις τους καλούς το μη άρχειν. Εδώ και πάλιν διασταυρούται η σοφία των προγόνων μας προς την γεννεσιουργόν αιτίαν της 21ης Απριλίου (…) Η μορφή και το τυπικόν όνομα των καθεστώτων δεν έχει μεγάλην σημασίαν. Υπήρξαν πανάθλιαι δημοκρατίαι εξαχρειώσασαι τους λαούς και υπήρξαν δεσποτείαι δημιουργήσασαι χρυσούν αιώνα δια τους λαούς. (…) Το καθεστώς της 21ης Απριλίου αποτελείται από άνδρας φιλοκινδύνους, άνδρας αγαθούς, άνδρας φιλοπάτριδας. Απέδειξαν ήδη από της πρώτης ημέρας οι άνδρες ούτοι οι περιβληθέντες πάσας τάς εξουσίας, ότι είναι καλοί γνώσται των σοφών αρχών του άλλοτε Αρχιδάμου της Σπάρτης, διακηρύττοντος ότι προτιμότερον να νικώμεν με την φρόνησιν μάλλον παρά με την ισχύν. Δεν πιστεύω να υπάρχει ο δυνάμενος να αμφισβητήση την χρηστήν φρόνησιν και την χρηστήν μετριοπάθειαν των πρωτεργατών της 21ης Απριλίου» Σπύρος Μαρινάτος (μέλος από το 1955) στις 2 Μαΐου 1968. «Από τον κίνδυνον εκ της αναρχίας και του ελλοχεύοντος κομμουνισμού επροστάτευσεν την χώραν την 21ην Απριλίου 1967 ο ελληνικός στρατός, ο οποίος αποτελεί την σταθεράν εγγύησιν δια την ελευθερίαν και ανεξαρτησίαν της Πατρίδος», διαπιστώνει ο Γεώργιος Μέγας (νέο μέλος τη χρονιά εκείνη) στις 3 Μαΐου 1970.

Σκίτσο του ιρανού Amin Moayedi

Από την Ακαδημία Αθηνών πέρασαν σημαντικές προσωπικότητες της νεώτερης ελληνικής Ιστορίας (Κωστής Παλαμάς, Παύλος Νιρβάνας, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Ηλίας Βενέζης, Στρατής Μυριβήλης, κ.ά.), ανθρωπάρια όπως ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας (λογοτεχνικό ψευδώνυμο Γ.Αθάνας), μέλος της Ακαδημίας από το 1955 και προσωρινός πρωθυπουργός της "κυβέρνησης των αποστατών" μετά τα "ιουλιανά" του 1965, καθώς και υπερεκτιμημένοι "αείμνηστοι" όπως ο προαναφερθείς Κ.Τσάτσος. Πάντως, οι διατελέσαντες μέλη την περίοδο 1967 – 1973 αποδείχθηκαν ολίγιστοι και βολεμένοι θεσιθήρες. Διότι, η Ακαδηµία Αθηνών, κατά τον Οργανισµό της, έχει σκοπό «την δια γνωµοδοτήσεων, προτάσεων, αποφάσεων και κρίσεων διαφώτισιν και καθοδήγησιν εις τα σχετικά έργα αυτών της Κυβερνήσεως και των άλλων Αρχών και εν γένει την εξυπηρέτησιν των σχετικών προς την αρµοδιότητα αυτής δηµοσίων και ιδιωτικών αναγκών του τόπου». Εκτός αν δεχθούμε πως τα μέλη της Ακαδημίας διέπονται από αξεπέραστη σοφία και γνωρίζουν τι είναι επωφελές και αναγκαίο για τα εκατομμύρια των κατοίκων μιας χώρας. Μόνο τότε μπορούμε να πούμε πως οι εκάστοτε αποφάσεις τους βρίσκονται στο απυρόβλητο και πως κανείς δε δικαιούται να τους χαρακτηρίζει ματαιόδοξα και δειλά ανθρωπάκια που παρασιτούν και αυτοπροβάλλονται ανέξοδα…