ΦΙΜΩΤΡΟ, ΛΟΥΡΙ, ΚΟΛΑΡΟ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ισπανική εφημερίδα "EL PAIS" την Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 2006 και αναφέρεται σε καινοφανείς (τουλάχιστον για κάποιες χώρες) διαφημιστικές μεθόδους. Οι νεωτερισμοί αυτοί βασίζονται στην ενεργό συμμετοχή του "κοινού" (τι λέξη κι αυτή !!!) - με το αζημίωτο βέβαια...

Σύμφωνα με τον Pablo Alzugaray (πρόεδρος της Ένωσης Εταιρειών Marketing) «η γλώσσα της παραδοσιακής διαφήμισης φθίνει, ο κόσμος δεν πιστεύει σε μηνύματα του τύπου "πρώτα ο πελάτης" και παρουσιάζεται η ευκαιρία για τη δημιουργία μιας γλώσσας λιγότερο τυπικής».

Στο ίδιο "κλίμα" ο Daniel Solana, διευθυντής της εταιρείας "Double You", υποστηρίζει: «Οι παραδοσιακές στρατηγικές στην τηλεόραση, στον τύπο και στο ραδιόφωνο έχουν ημερομηνία λήξεως. Έχουν διαρραγεί οι κανόνες του παιχνιδιού, υπάρχει μια νέα γλώσσα η οποία έχει ως κεντρικό στοιχείο τον καταναλωτή».

Παράδειγμα πρώτο: Βαρκελώνη, 17 Φεβρουαρίου 2006. Πεντακόσιοι (500) ενθουσιώδεις άνθρωποι (άνδρες και γυναίκες) περιμένουν ολόγυμνοι στην ουρά επί τέσσερις ώρες έξω από κατάστημα της εταιρείας ένδυσης "Desigual" ("Διαφορετικό"), ανταποκρινόμενοι στην προτροπή της επιχείρησης: "Παρουσιάσου γυμνός και θα βγεις ντυμένος". Τελικά, ικανοποιήθηκαν μόνο οι εκατό πρώτοι. Η εταιρεία επιχείρησε να επαναλάβει το πείραμα στη Μαδρίτη, αλλά συνάντησε την απαγόρευση εκ μέρους των δημοτικών αρχών.

Παράδειγμα δεύτερο: Βαρκελώνη 4 Σεπτεμβρίου 2006. Η αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους "Ryanair" διοργανώνει ζωντανό διαφημιστικό "happening" με τη συμμετοχή φιλόδοξων μελλοντικών αεροσκαφοεπιβατών (οι οποίοι κινητοποιήθηκαν για να κερδίσουν δωρεάν εισιτήρια). Η επιχείρηση είχε υποσχεθεί 200 αεροπορικά εισιτήρια που αποδείχθηκαν λίγα μιας και υπέρ της Ryanair "διαδήλωσαν" περισσότεροι από 300 καλοθελητές. Πάντως, μετά από πιέσεις, η εταιρεία έταξε 1000 εισιτήρια σε όσους θα έστελναν ένα ηλεκτρονικό μήνυμα. Εδώ, όμως, προέκυψε ένα σοβαρό πρόβλημα αφού οι "διαδηλωτές" (υποκινημένοι ή μη από τη Ryanair, άγνωστο) δεν περιορίστηκαν στον εγκωμιασμό της Ryanair, αλλά προχώρησαν και σε συγκρίσεις με την "Iberia" - τον εθνικό αερομεταφορέα της Ισπανίας. Έτσι, η "Ομοσπονδία Καταναλωτών σε Δράση" εξετάζει το ενδεχόμενο να καταγγείλει τη Ryanair για "διαφήμιση εξαπάτησης" και "βρώμικο παιχνίδι". Η Caitriona Beggan από την άλλη, εκπρόσωπος της Ryanair, υπερασπίζεται τις μεθόδους της εταιρείας υποστηρίζοντας πως δεν τίθεται ζήτημα εξαπάτησης των καταναλωτών διότι «κανείς δεν υποχρεώθηκε να συμμετάσχει, ούτε να δυσφημίσει την Iberia, παρά μόνο να γνωστοποιηθούν οι λόγοι για τους οποίους η Ryanair είναι καλύτερη».

Όπως κι αν έχει, το "ζουμί" είναι πως η ανάγκη για υπερκατανάλωση καταλαμβάνει όλο και περισσότερο χώρο στο "είναι" του σύγχρονου ανθρώπου, γίνεται αυτοσκοπός (και, μάλιστα, ιερός), μια ακατανίκητη εμμονή και ένα ανυπέρβλητο πάθος. Αυτά, βεβαίως, είναι γνωστά από καιρό - απλώς τώρα θεριεύουν σε βαθμό ασφυκτικό και ανεπίστρεπτο. Το νέο στοιχείο που έχουμε εδώ (αν και σε χώρες όπως οι Η.Π.Α., η Αγγλία, η Αυστραλία, κ.ά. είναι σχεδόν θεσμός) είναι η άμεση χρήση του καταναλωτή προς όφελος της διαφήμισης. Δηλαδή, πλύση εγκεφάλου με την ενθουσιώδη συναίνεση του παθόντος. Οι συμμετέχοντες, νομίζοντας πως συμπεριφέρονται έξυπνα μιας και διεκδικούν "πλούσια δώρα", μετατρέπονται από (γελοία, έστω) υποκείμενα σε εκμεταλλεύσιμα αντικείμενα - χωρίς να μπορούν να αντιληφθούν πως η κατάστασή τους είναι ήδη μη αναστρέψιμη...

Τέλος, ας παραφράσουμε άλλη μια φορά την τόσο ταλαιπωρημένη γνωστή έκφραση του Rene Descartes, αναφωνώντας: ΥΠΕΡΚΑΤΑΝΑΛΩΝΩ ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΩ !!!

"Η ξηρασία", σκίτσο του EL ROTO στην "EL PAIS" (17.IX.2006)