ΑΙΜΑΤΗΡΗ ΟΥΤΟΠΙΑ

Συνέχεια από το προηγούμενο...

Ονομάζεται Kang Kek Ieu, αλλά έμεινε στην Ιστορία με το ψευδώνυμο "Duch". Χώρος δράσης του, το κτίριο "S-21" (Security Prison) της οδού 113, στην Πνομ Πενχ (πρωτεύουσα της Καμπότζης). Σήμερα, το συγκεκριμένο κτίριο στεγάζει το "Μουσείο της Γενοκτονίας" που διέπραξαν οι "Ερυθροί Χμερ" (στην εξουσία, από τις 17 Μαρτίου 1975 έως τις 7 Ιανουαρίου 1979). Ο "Duch", καθηγητής μαθηματικών, διέταξε τον θάνατο σχεδόν 15.000 κρατουμένων που βρίσκονταν υπό την επιτήρησή του - μόνον έξι γλίτωσαν, εντελώς τυχαία. «Περισσότερο αξίζει μια Καμπότζη με λίγο πληθυσμό, παρά μια χώρα γεμάτη ανίκανους», υποστήριζε. Μέσα σε σχεδόν 40 μήνες, οι "Ερυθροί Χμερ" εξολόθρευσαν (με μαθηματική ακρίβεια) όλους τους Μαρτίου διανοούμενους της χώρας στο σχολείο Tuol Sleng, στην καρδιά της Πνομ Πενχ. Στις 17 Μαρτίου 1975, οι "Ερυθροί Χμερ" μπήκαν θριαμβευτές στην Πνομ Πενχ, ανατρέποντας το (τοποθετημένο από τις Η.Π.Α. το 1970) δικτατορικό καθεστώς του στρατηγού Lon Nol. Αμέσως, το νέο καθεστώς (υπό την ηγεσία του Pol Pot - γνωστότερος ως "αδελφός νούμερο 1") ξεκίνησε ανηλεείς διωγμούς εναντίον του μεγάλου μέρους των κατοίκων της χώρας. Σχεδόν 1.700.000 άνθρωποι (σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού, ίσως και αρκετά περισσότεροι) εξολοθρεύθηκαν έως τις 7 Ιανουαρίου 1979, όταν η Πνομ Πενχ κατελήφθη από τις απελευθερωτικές δυνάμεις της Καμπότζης (με την υποστήριξη των Βιετναμέζων). «Η επανάσταση δεν επιθυμεί τίποτα περισσότερο από την απλή ευτυχία του αγρότη, ο οποίος ζει από τον καρπό της εργασίας του χωρίς να χρειάζεται τα δυτικά προϊόντα που τον μετατρέπουν σε εξαρτημένο καταναλωτή», διεκήρυσσε ο "Duch". Με την πτώση του αιμοσταγούς καθεστώτος, ο "Duch" διέφυγε και κατέφυγε στην εκκλησία "West Christian Church" στο Los Angeles. Η πραγματική του ταυτότητα αποκαλύφθηκε το 1998 και, τον Μάη του 1999, συνελήφθη και μεταφέρθηκε σε φυλακή του Ο.Η.Ε. στην Πνομ Πενχ. Εδώ και 8 χρόνια, κρατεται σε φυλακή της Καμπότζης που ελέγχεται από στρατιωτικούς της χώρας.

Προ ολίγων μηνών, συνέντευξη που παραχώρησε αυτός ο αξιολάτρευτος άνθρωπος, δημοσιεύθηκε στην αγγλική εφημερίδα "The Independent" (11.II.2008) και στην ισπανική "EL PAίS" (10.II.2008). Τη συνέντευξη (από τον 66ετή κρατούμενο που περιμένει να δικαστεί) πήρε ο Ιταλός δημοσιογράφος Valerio Pellizzari. «Χωρίς μαγνητόφωνο, χωρίς φωτογραφική μηχανή, δίχως να μπορώ να μιλήσω άμεσα μαζί του στα αγγλικά ή στα γαλλικά, παρά μόνο με την αναγκαστική μεσολάβηση ενός καμποτζιανού διερμηνέα», γράφει ο Pellizzari. Οι απαντήσεις του Kang Kek Ieu έχουν ενδιαφέρον στο βαθμό που δείχνουν τη συνήθη ανθρώπινη πρακτική, ιδίως όταν πρόκειται για καταστάσεις ακραίες: μπορώ να κάνω τα πάντα (κυριολεκτικά) προκειμένου να επιβιώσω και (γιατί όχι;) για να ευημερήσω και, όταν όλα καταρρεύσουν και οφείλω να λογοδοτήσω, επικαλούμαι την απόλυτη (τω καιρώ εκείνω) αδυναμία αντίδρασης και την (ιερή) υποχρέωσή μου να εκτελώ τις διαταγές των "ανωτέρων" μου... Ας απολαύσουμε:

«(...) Οι "Ερυθροί Χμερ" εκκένωσαν την πρωτεύουσα. Δεν υπήρχε, πλέον, αστικός πληθυσμός. Τα σχολεία και τα νοσοκομεία τα έκλεισαν. Οι παγόδες άδειες, όπως και οι δρόμοι. Ελάχιστοι άνθρωποι μπορούσαν να μετακινηθούν και αυτοί ήταν οι αγγελιαφόροι του καθεστώτος που εξυπηρετούσαν την επικοινωνία των γραφείων (...) Οι "Ερυθροί Χμερ" είχαν σπουδάσει στη Σορβόνη, στο Παρίσι, δεν ήταν άγριοι και αμόρφωτοι. Όμως, στο Tuol Sleng, υπήρχε μια διαδεδομένη και σιωπηλή πειθώ - δεν ήταν απαραίτητες γραπτές οδηγίες. Όλοι όσοι εργαζόμασταν σε εκείνο το μέρος, γνωρίζαμε πως όποιος έμπαινε εκεί έπρεπε να καταστραφεί ψυχολογικά και, βαθμιαία, να εκμηδενισθεί. Δεν υπήρχε κανένας τρόπος διαφυγής, καμία απάντηση δεν μπορούσε να αποτρέψει τον θάνατο (...) Αυτές οι μέθοδοι δε με έπειθαν, ήδη από τότε που δούλευα για το "Γραφείο 13". Όμως, τότε, υπήρχε η πρόφαση της επαναστατικής πάλης, της παρανομίας, της εξουδετέρωσης των κατασκόπων ή όσων μπορούσαν να εξελιχθούν σε κατασκόπους. Μετά, όταν ξεκίνησαν οι δραστηριότητες στο Tuol Sleng, ρώτησα κάποιες φορές τους ανωτέρους μου αν ήταν απαραίτητη η χρήση τόσης βίας. Ο Son Sen δεν απαντούσε ποτέ, αλλά ο Nuon Chea (ο "αδελφός νούμερο 2" στην ιεραρχία) μου έλεγε να μην το σκέπτομαι. Προσωπικά, δεν μπορούσα να δώσω απάντηση. Το αντιλήφθηκα με το πέρασμα του χρόνου: ήταν ο Ta Monk (Θεωρούμενος από όλους ως ο πλέον αιμοδιψής "Χμερ") εκείνος που είχε διατάξει την εξόντωση όλων των φυλακισμένων. Όπου κι αν κοιτάζαμε, βλέπαμε εχθρούς.Όταν ανακάλυψα πως στον κατάλογο με τους μελλοθάνατους βρισκόταν και ο υπουργός οικονομίας, Von Vet, ένιωσα ένα ισχυρότατο σοκ Αισθανόμουν στριμωγμένος στη γωνία, όπως όλοι όσοι βρισκόμασταν σ' εκείνα τα γρανάζια. Δεν είχα δυνατότητα επιλογής. Ο Pol Pot (ο "αδελφός νούμερο 1") δεν ήταν ποτέ ικανοποιημένος από τις ανακρίσεις κι επέμενε να είμαστε πιο καχύποπτοι και να ανακρίνουμε εξαντλητικά (...) Αν κάποιος ψάχνει για ευθύνη και διαφορετικούς βαθμούς ευθύνης, το μόνο που μπορώ να πω είναι πως δεν υπήρχε οδός διαφυγής για όποιον έμπαινε στον μηχανισμό εξουσίας του Pol Pot. Μόνο οι ανώτατοι αξιωματούχοι γνώριζαν την πραγματική κατάσταση της χώρας, ενώ τα "μεσαία" στελέχη την αγνοούσαν (...) Την εποχή της επανάστασης ήμουν 25 ετών, η Καμπότζη ήταν μια χώρα διεφθαρμένη, ο κομμουνισμός υποσχόταν πολλά κι εγώ πίστευα σ' εκείνες τις υποσχέσεις. Κι όμως, εκείνο το εγχείρημα απέτυχε (...) Αν επιχειρούσα να δραπετεύσω, η οικογένειά μου θα είχε την τύχη των φυλακισμένων της Tuol Sleng. Η φυγή μου και η εξέγερσή μου δε θα μπορούσαν να βοηθήσουν κανέναν.» Η τελευταία ερώτηση του δημοσιογράφου είναι: «Σήμερα, δεν υπάρχει ούτε ένα από την τότε ηγεσία των "Ερυθρών Χμερ" που να αποδέχεται προσωπική ευθύνη ή λάθος. Εκείνη την περίοδο, ήσαστε όλοι δειλοί ή, τώρα, είσαστε όλοι ψεύτες;». Από το στόμα του "Duch" δε βγαίνει ούτε μια λέξη...