ΤΟ ΑΕΝΑΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

"Η Μέρα της Κρίσεως" (1535-1541μ.Χ.) του Michelangelo Buonaroti

Ρώμη, Cappella Sistina

Το καλοκαίρι του 430 π.Χ., έναν μόλις χρόνο μετά την έναρξη του 27ετούς Πελοποννησιακού Πολέμου, η Αθήνα επλήγη από επιδημική λοιμώδη ασθένεια, για την οποία παλαιός χρησμός της Πυθίας έδινε την ονομασία “λοιμός”. Μέσα σε δύο χρόνια η νόσος προκάλεσε τεράστιες φθορές στο έμψυχο δυναμικό, αποδεκατίζοντας, έως το 427-426 π.Χ. 30.000 και πλέον άτομα. Ο Θουκυδίδης, ο οποίος νόσησε και ο ίδιος αλλά ανάρρωσε, παρουσιάζει την εξής εικόνα της κατάστασης ("Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου", Β', 47-54):

«Πέθαιναν οι άνθρωποι, και όσοι δεν είχαν καμία περιποίηση αλλά και οι άλλοι, παρ’ όλες τις περιποιήσεις. Μπορεί κανείς να πει ότι κανένα αποτελεσματικό φάρμακο δεν βρέθηκε, διότι εκείνο που ωφελούσε τον έναν έβλαπτε τον άλλον. Καμία κράση, ισχυρή ή αδύναμη, δεν μπορούσε να αντισταθεί στην αρρώστια που τους σάρωνε όλους, ακόμα κι εκείνους που νοσήλευαν με κάθε φροντίδα. Το χειρότερο από όλα δεν ήταν μόνο η κατάθλιψη εκείνων που αρρώσταιναν και απελπίζονταν αμέσως, αφήνοντας τον εαυτό τους αντί να αντιδράσουν, αλλά και το ότι νοσηλεύοντας ο ένας τον άλλον, κολλούσαν την αρρώστια και πέθαιναν σαν τα πρόβατα » (Β', 51).

«Υπέφεραν περισσότερο οι πρόσφυγες. Μη έχοντας σπίτια, ζούσαν σε πνιγηρές καλύβες μέσα στο καλοκαίρι και πέθαιναν ο ένας μετά τον άλλον ή σέρνονταν μέσα στους δρόμους μισοπεθαμένοι. Άλλοι, από την άσβηστη δίψα τους, μαζεύονταν γύρω από τις βρύσες. Οι περίβολοι των ναών, όπου είχαν κατασκηνώσει, ήταν γεμάτοι νεκρούς που είχαν πεθάνει εκεί» (Β', 52).

«(…) γιατί ο καθένας τολμούσε πια φανερά, τώρα, να κάνει πράγματα που πριν τα έκανε κρυφά, και τούτο επειδή έβλεπαν πόσο απότομη είναι η μεταβολή της τύχης του ανθρώπου (…) Ούτε ο φόβος των Θεών ούτε οι νόμοι των ανθρώπων τους συγκρατούσαν (…) Όλοι θεωρούσαν ότι η τιμωρία, που κρεμόταν κιόλας πάνω απ’ το κεφάλι τους, ήταν πολύ βαρύτερη από κάθε άλλη κι έπρεπε, προτού την υποστούν, να χαρούν κάπως τη ζωή» (Β', 53).