ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΑΣΥΜΦΩΝΙΑ

Βενεζουέλα. Χώρα της Λατινικής Αμερικής με πληθυσμό περίπου 25 εκατομμυρίων κατοίκων, εκ των οποίων το 75% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας με φυσικό επακόλουθο να κυριαρχούν τα ναρκωτικά και η εγκληματικότητα. Κι όμως, διαθέτει 57 ορχήστρες παιδιών, 125 ορχήστρες νέων και 30 επαγγελματικές συμφωνικές ορχήστρες. Πρόκειται για ένα εθνικό σύστημα μουσικής παιδείας που αποτελεί πρότυπο ακόμη και για τις πλέον ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου. Περισσότερα από 250.000 παιδιά, το 90% των οποίων ζει σε συνθήκες φτώχειας, επωφελείται από την ύπαρξη αυτών των υποδομών. Έτσι προέκυψε και η "Ορχήστρα Νέων Simón Bolivar" με αρχιμουσικό τον Gustavo Didamel και αποτελούμενη κυρίως από νέους κάτω των 20 ετών. Η ορχήστρα έχει εισπράξει άκρως εγκωμιαστικά σχόλια για τις επιδόσεις της, ενώ ως και ο Didamel παραδέχτηκε πως, αν δεν υπήρχε η μουσική, θα μπορούσε να είχε καταλήξει και ο ίδιος στους δρόμους. Η "Ορχήστρα Νέων Simón Bolivar" μπορεί να μην είναι εφάμιλλη της Φιλαρμονικής της Βιέννης, αλλά τα 100 και πλέον μέλη της ερμηνεύουν με ζήλο και ζωντάνια κάποιες από τις απαιτητικότερες συνθέσεις του συμφωνικού ρεπερτορίου. Το σημαντικότερο, όμως, είναι πως βρίσκουν μια διέξοδο και η ζωή του δρόμου δεν είναι πλέον μονόδρομος. (Πηγή: "Καθημερινή της Κυριακής" 24.IX.2006)

Valencia, πόλη της Ισπανίας. Συμφωνική ορχήστρα αποτελούμενη από 91 μουσικούς οι οποίοι προέρχονται από 25 χώρες (μόνο 17 είναι Ισπανοί), κάνουν την πρώτη τους κοινή πρόβα ερμηνεύοντας το έργο του Igor Stravinsky "Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης" καθώς και άλλες πολύπλοκες παρτιτούρες. Η παρθενική τους επίσημη εμφάνιση έχει προγραμματιστεί για τις 8 Οκτωβρίου 2006, ενώ στις 25 του ίδιου μήνα θα εγκαινιάσουν τη φετινή περίοδο όπερας με το έργο "Fidelio" του Ludwig van Beethoven. Την πολυεθνική αυτή ορχήστρα διευθύνει ο Lorin Maazel και ο μέσος όρος ηλικίας των μουσικών της (οι οποίοι επιλέχτηκαν από 5.200 υποψηφίους) είναι τα 30 χρόνια. Η Ισπανία διαθέτει 26 συμφωνικές ορχήστρες και γύρω στις δέκα ορχήστρες νέων. Αν και δεν υπάρχει ισπανική ορχήστρα που να μπορεί να συγκριθεί με τη Φιλαρμονική του Βερολίνου, της Βιέννης ή του Λονδίνου (δεδομένου ότι η Ισπανία δεν έχει τη μουσική κουλτούρα και ιστορία της Γερμανίας ή της Αυστρίας), εντούτοις, τα 25 τελευταία χρόνια (μετά την πτώση του φρανκισμού) παρατηρείται εντυπωσιακή βελτίωση σε όλους τους τομείς και αλλαγή νοοτροπίας. Όσο κυριαρχούσε το δικτατορικό καθεστώς, τις ορχήστρες αποτελούσαν δημόσιοι υπάλληλοι και το επίπεδο ήταν πολύ χαμηλό. Πλέον, οι νέοι μουσικοί πηγαίνουν για μετεκπαίδευση στο εξωτερικό κι επιστρέφουν με νέες εμπειρίες και φρέσκες ιδέες. Η δημιουργία εκ του μηδενός της εν λόγω ορχήστρας είναι κάτι εντελώς νέο και για τον αρχιμουσικό της, τον 76χρονο Lorin Maazel, παρά τη μεγάλη εμπειρία του.

Η ορχήστρα φιλοξενείται στο πολυτελές Palau de les Arts (Μέγαρο Τέχνης) το οποίο απετέλεσε τη ναυαρχίδα της πολιτιστικής πολιτικής της τοπικής κυβέρνησης (Λαϊκό – δεξιό – Κόμμα) και σχεδιάστηκε από τον Santiago Calatrava. Βεβαίως, εκ μέρους της τοπικής αντιπολίτευσης (Σοσιαλιστικό Κόμμα) εκτοξεύτηκαν σοβαρές καταγγελίες για αλόγιστη και προκλητική σπατάλη δημοσίου χρήματος. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο πως οι τιμές των συνδρομητικών πακέτων για την πρώτη περίοδο (έως και τον Δεκέμβριο του 2006) κυμαίνονται από 76 ευρώ η χαμηλότερη (για 80 θέσεις περιορισμένης ή μηδενικής ορατότητας) έως 1.254 ευρώ η πιο ακριβή. Έχουν, ήδη, προπωληθεί 7.000 συνδρομές και ο προϋπολογισμός του πρώτου τριμήνου ανέρχεται στα 16.000.000 ευρώ. (Πηγή: "EL PAÍS" 24.IX.2006)

Βαγδάτη, κατεχόμενο Ιράκ. Η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα του Ιράκ προσπαθεί με κάθε τρόπο να επιβιώσει και να παραμείνει ένας καθρέπτης της ιρακινής πολυεθνικής και πολυθρησκευτικής κοινωνίας. Οι ελπίδες των μουσικών για αναγνώρισή τους, μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν το 2003, διαψεύστηκαν σύντομα. Μάλιστα, το 2003, η ορχήστρα εμφανίστηκε στο Kennedy Center της Washington ενώπιον του Bush και ορισμένα μέλη της προσκλήθηκαν στον Λευκό Οίκο. Το καλοκαίρι του 2006, τέσσερα μέλη της κατέφυγαν στη Συρία και στο Ντουμπάι, με αποτέλεσμα να απομείνουν μόλις 59 μουσικοί.

Η ορχήστρα κάνει πρόβες στην πρώην βασιλική συναυλιακή αίθουσα, στο κέντρο της Βαγδάτης, με ένοπλους φρουρούς γύρω από το κτίριο και συχνά χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Οι μουσικοί ξεμένουν από χορδές κι ελάχιστα μουσικά καταστήματα παραμένουν ανοιχτά στο Ιράκ. Επίσης, πρέπει να προσέχουν μήπως προσβάλουν τους φονταμενταλιστές μαχητές και τους ισλαμιστές γείτονες, σε σημείο να είναι υποχρεωμένοι να περνούν λαθραία τα όργανά τους στη γειτονιά, μιας και η δυτική μουσική έχει καταδικαστεί ως αντιισλαμική από κάποια ισλαμικά δικαστήρια. (Πηγή: "Καθημερινή της Κυριακής" 30.IX.2006, αναδημοσίευση από "The New York Times" – κείμενο του Edward Wong)

Ελλάδα, η χώρα με τα πολλά ονόματα (όπως Κοκκαλιστάν, Λαμπρακιστάν, Λαμογιστάν, κλπ), η οποία δε διαθέτει καμία όπερα (σε αντίθεση με την "καθυστερημένη" Τουρκία). Οι συμφωνικές ορχήστρες βολοδέρνουν και περιπλανώνται ζητιανεύοντας έναν χώρο (και, όχι σπάνια, καταλήγουν στους πιο απίθανους) για πρόβες κι επίσημες εμφανίσεις. Μόνιμα θύματα της έλλειψης μέριμνας από την πλευρά των εκάστοτε χαραμοφάηδων που παρασιτούν στα λογής υπουργεία (και, εν προκειμένω, στο ΥΠ.ΠΟ.) είναι η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (Κ.Ο.Α.), η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης (Κ.Ο.Θ.), τα Μουσικά Σύνολα της Ε.Ρ.Τ., η Εθνική Λυρική Σκηνή και, γενικά, όποιοι δημιουργούν έξω από τον εσμό των (και τηλεοπτικών) μπουζουκοελληναράδων, των γιουροβιζιονιστών και των νταλκαδιασμένων νυχτοπερπατητών. Μέσα στα πλαίσια αυτά, στις 30 Μαΐου 2005, η διοίκηση του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης (επικαλούμενη τον νόμο 2121/93) απέστειλε στα γραφεία της Κ.Ο.Θ. δύο τιμολόγια απαιτώντας το ποσό των 67.449,20 ευρώ «για τη χρήση της αίθουσας του Μεγάρου». Χονδρικά, τα τσιράκια του μεγαλοεκδότη τιμολογούν με 4.400 ευρώ την κάθε χρήση της αίθουσας. Αυτά δημοσιεύθηκαν, μεταξύ άλλων, στην "Καθημερινή" (1^η Ιουνίου 2006). Σημειωτέον πως το Μέγαρο (τόσο το Αθηνών, όσο και αυτό της Θεσσαλονίκης) επιχορηγείται από τον δημόσιο κορβανά, ήτοι από την ανηλεή φορολογία. Έγινε ο σχετικός ντόρος, η Κ.Ο.Θ. εναπόθεσε τις ελπίδες της στον τότε υπουργό Πολιτισμού και πρωθυπουργό, και την Τετάρτη 5 Οκτωβρίου 2005 διαβάσαμε στον Τύπο ("Ελευθεροτυπία" και "Καθημερινή") πως η Κ.Ο.Θ. παραμένει άστεγη αλλά θα λάβει διπλάσια επιχορήγηση (1.330.000 ευρώ). Κι επιτέλους, την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2006, αντικρίσαμε στην "Ελευθεροτυπία" ένα διθυραμβικό δίστηλο με τίτλο «Σπίτι για την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης». Ποιο είναι αυτό το πολυπόθητο σπίτι; μα, το παλιό κινηματοθέατρο "Παλλάς" στη λεωφόρο Νίκης 73 στο κέντρο της πόλης. Χώρος που η Κ.Ο.Θ. μίσθωσε για 15 χρόνια προς 12.000 ευρώ τον μήνα. Άραγε, αυτή η επιλογή είναι πιο συμφέρουσα (από οικονομική άποψη) από το Μ.Μ.Θ. και, εν τέλει, μπορεί να συγκριθεί το "κλουβί" του "Παλλάς" με την άνεση και την ακουστική του Μεγάρου; Ο θείος Μύρων ξέρει και, μόλις γλείψει το κόκαλο που του πέταξαν οι εκλεκτοί του φίλοι (Ζαχόπουλος, Γάκης και Σία), θα εφορμήσει για νέες κατακτήσεις και νέες υπαίθριες συναυλίες στο Θέατρο Γης, στη Μονή Λαζαριστών, στην πλατεία Αριστοτέλους, άντε και στο πάρκο της νέας παραλίας, με ποπ-κορν και πολύχρωμα μπαλόνια – ένα θέαμα για όλη την οικογένεια.