ΚΑΦΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΗΓΟΡΙΑΣ...

Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού

Η αλυσίδα καταστημάτων πώλησης καφέ "Starbuks Coffee" ανακοίνωσε ότι ετοιμάζεται να κλείσει 600 καταστήματά της (ως μη αποδοτικά) στις Η.Π.Α. έως το τέλος του έτους, με αποτέλεσμα 12.000 εργαζόμενοι να μείνουν άνεργοι. Το αρχικό πλάνο προέβλεπε το κλείσιμο 100 καταστημάτων και το άνοιγμα 250 καινούριων για το 2009 - τελικά θα ανοίξουν 200. Επισήμως, όλα αυτά οφείλονται στη δυσχερή οικονομική κατάσταση την οποία βιώνουν οι μη προνομιούχες κοινωνικές τάξεις στις Η.Π.Α. Οι πολλοί προτιμούν να περικόψουν τέτοια έξοδα (σχεδόν 5 δολάρια για έναν καφέ της αλυσίδας) ή να στραφούν σε φθηνότερα προϊόντα (όπως ο καφές που προσφέρουν τα McDonalds). Σήμερα, η αλυσίδα "Starbuks" διατηρεί 15.756 καταστήματα παγκοσμίως, εκ των οποίων 11.168 μόνο στις Η.Π.Α. Οι αριθμοί αυτοί, δείχνουν τα αποτελέσματα της επεκτατικής πολιτικής που ακολούθησε από το 1971 – όταν άνοιξε το πρώτο κατάστημα στο Seattle. Ο ιδρυτής των "Starbuks", Howard Schultz, δηλώνει ότι στόχος του είναι να ενισχυθεί η παρουσία της εταιρείας στο διεθνές εμπόριο, όπου οι προοπτικές είναι πολλά υποσχόμενες. Βέβαια, βασικό ρόλο διαδραματίζουν οι προσδοκίες των τζογαδόρων του χρηματιστηρίου (η αλυσίδα "Starbuks" εισήχθη στην Wall Street τον Ιούνιο του 1992), οι οποίοι θέλουν "να αποδώσει ικανοποιητικά η επένδυση" – δηλαδή, μείωση του κόστους εργασίας (των ήδη χαμηλόμισθων εργαζομένων) για αύξηση των χρηματιστηριακών αποδόσεων.

Η "Ένωση Εργαζομένων στα Starbuks" ("Starbuks Workers Union") θεωρείται μια δραστήρια συνδικαλιστική οργάνωση στις Η.Π.Α. Πάντως, στην περίπτωση του Ζου Τσου, το σωματείο των εργαζομένων στα "Starbuks" οφείλει να είναι ευγνώμων προς αυτόν. Συγκεκριμένα, το 2003, ο φοιτητής τότε Ζου Τσου προσελήφθη σε κατάστημα της αλυσίδας στην California. Οι αποδοχές του ήταν μάλλον πενιχρές (όπως και των υπόλοιπων συναδέλφων του, άλλωστε), αλλά παρηγορήθηκε με τη σκέψη ότι ο άτυπος θεσμός του φιλοδωρήματος θα ήταν μια σημαντική ενίσχυση. Αυτό, μέχρι τη στιγμή που συνειδητοποίησε ότι στη μοιρασιά συμμετείχαν και τα "μεσαία στελέχη" (επιστάτες, προϊστάμενοι, κλπ), σύμφωνα με την πολιτική της εταιρείας. Έτσι, τα φιλοδωρήματα συγκεντρώνονταν σε χρηματοκιβώτιο και διανέμονταν στο σύνολο του προσωπικού στο τέλος της εβδομάδας: η μοιρασιά γινόταν βάσει των ωρών εργασίας του κάθε εργαζομένου. Το 2004, ο Ζου Τσου προσέφυγε στη δικαιοσύνη, διεκδικώντας την απόδοση των φιλοδωρημάτων μόνο στους χαμηλόμισθους. Δικαστήριο του San Diego αποφάσισε (μόλις φέτος τον Μάρτιο) πως το φιλοδώρημα πρέπει να το καρπώνεται μόνο το χαμηλόμισθο προσωπικό. Η απόφαση έχει αναδρομικό χαρακτήρα και η εταιρεία υποχρεώνεται να επιστρέψει στο προσωπικό της σχεδόν 100 εκατομμύρια δολάρια συνολικά. Βέβαια, οι νομικοί εκπρόσωποι της "Starbuks Coffee" έχουν ήδη ασκήσει έφεση κατά της απόφασης…

Γνωστή είναι και η πρακτική εκμετάλλευσης που ακολουθούσε η εταιρεία στις συναλλαγές της με τους "τριτοκοσμικούς" παραγωγούς του καφέ ("συνεταίρους" τους χαρακτήριζε), αλλά οι Αιθίοπες κατάφεραν να γονατίσουν τον αμερικανικό κολοσσό, απαιτώντας και πετυχαίνοντας αποζημιώσεις υπέρ του μικροκαλλιεργητή καφέ, για τη χρήση αιθιοπικών τοπωνυμίων στα προϊόντα της εταιρείας. Για αρχή, πήραν 80 εκατομμύρια δολάρια...