ΙΧΝΗ ΠΟΛΕΜΟΥ

Έκθεση φωτογραφίας του Παύλου Νεράντζη με τίτλο "Ίχνη Πολέμου", παρουσιάστηκε (25.09.2008 – 12.10.2008) στην "Casa Bianca" στα πλαίσια των 43^ων Δημητρίων. «Ίχνη πολέμου, στην καρδιά, στην ψυχή μας. Από το 1997 έως το 2007. Στιγμιότυπα από αποστολές σε εμπόλεμες περιοχές. Εντός και εκτός των τειχών. Εν θερμώ, όπως τις κατέγραψε τότε ο φωτογραφικός φακός. Σήμερα, σαν κιτρινισμένες σελίδες ενός παλιού δημοσιογραφικού σημειωματάριου. Ίχνη πολέμου. Ο οδυρμός της μάνας. Το κλάμα ενός παιδιού. Η απόγνωση του πρόσφυγα. Η ιαχή του μισθοφόρου. Η βία του οργισμένου πλήθους. Η ατέλειωτη αναμονή. Ο φόβος που σε παραλύει. Σε κάθε πόλεμο τα συναισθήματα είναι τα ίδια. Όπως ίδιες είναι οι εικόνες βίας. Το κροτάλισμα ενός πολυβόλου. Η σύγκρουση. Το κενό ενός βομβαρδισμένου σπιτιού. Τα συντρίμμια. Η οδύνη της απώλειας (…)», προλογίζει ο ίδιος. Πρόκειται για στιγμιότυπα από εμπόλεμες περιοχές και ζώνες συγκρούσεων (Λατινική Αμερική, Ευρώπη, Βαλκάνια, Κύπρος, Μέση Ανατολή, Ιράκ, Αφγανιστάν,…). «Ο πόλεμος είναι ένα βίωμα που μένει βαθιά χαραγμένο μέσα στη μνήμη, στην ψυχή όσων τον πέρασαν και τα ίχνη που αφήνει είναι η έκφραση της δυστυχίας σε υπερθετικό βαθμό (...) Μπορεί να νομίζουμε ότι ο πόλεμος είναι κάτι μακρινό για την καθημερινότητά μας, είναι όμως πολύ πιο κοντά απ’ όσο μπορούμε να φανταστούμε (…)». Όσο για το αν ο κόσμος συγκινείται από ανάλογες εικόνες, δηλώνει: «Παλιότερα, είναι αλήθεια ότι πολλές σκηνές πολέμου, αν ήταν πραγματικές, αν αποτύπωναν το δράμα και τη φρίκη ενός πολέμου, πέρα από την όποια καλλιτεχνική τους αξία, ενεργοποιούσαν τον πολίτη. Καθώς περνούν τα χρόνια, όμως, δυστυχώς βλέπουμε ότι ο κόσμος δύσκολα ενεργοποιείται. Καταναλώνει ακόμα και σκληρές εικόνες πολέμου χωρίς να ενδιαφέρεται. Υπάρχει το φαινόμενο του μιθριδατισμού. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια, διαπιστώνουμε ότι οι πόλεμοι, τουλάχιστον στην τηλεόραση, παρουσιάζονται ως "αόρατοι", με μικρές "παράπλευρες ζημιές", με "έξυπνες" βόμβες που χτυπούν μόνο κτίρια και στρατιωτικούς στόχους και όχι άμαχο πληθυσμό. Η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική (…) Κρατούσα αυτό το φωτογραφικό ημερολόγιο εν είδει δημοσιογραφικού σημειωματάριου. Το χρησιμοποιούσα για να συνοδεύει τα κείμενά μου. Κι αυτό επειδή η εικόνα αποτυπώνει πολύ καλύτερα την πραγματικότητα (…)» (από συνέντευξη στον Θόδωρο Γιαχουστίδη, "Αγγελιοφόρος της Κυριακής" 12.10.2008).

Ο Παύλος Νεράντζης ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του διαδρομή στην Ιταλία, στο Radio Alice στην Bologna. Από το 1979 είναι ανταποκριτής στην Ελλάδα της ιταλικής εφημερίδας "Il Manifesto". Εργάστηκε στις εφημερίδες "Εγνατία", "Αυγή", "Αγγελιοφόρος", National Herald", "Paese Sera", στα περιοδικά "Αντί", "Το Τέταρτο" (του Μάνου Χατζιδάκη), "Προοπτική", "Τετράδια", "Νέα Οικολογία", "Ελληνικό Πανόραμα",… Διετέλεσε διευθυντής ειδήσεων της Ε.Τ.3 (1996 – 2000) και, μέχρι το 2007, ήταν υπεύθυνος για το σενάριο και την παρουσίαση της δημοσιογραφικής εκπομπής "MIXER". Έχει ταξιδέψει σε 65 χώρες ως απεσταλμένος σε εμπόλεμες περιοχές από τις αρχές του ’80. Διδάσκει στη Σχολή Δημοσιογραφίας του Α.Π.Θ.

«Ιταλία, Μπολόνια, Μάρτιος 1977. Ο πόλεμος εντός των τειχών. Η "κόκκινη Μπολόνια", η καλύτερα αυτοδιοικούμενη πόλη και με το αρχαιότερο πανεπιστήμιο στην Ευρώπη, βρίσκεται "επί ποδός πολέμου". Παντού φοιτητές, εργάτες και πάνοπλοι αστυνομικοί. Συγκρούσεις και πυροβολισμοί. Στην piazza Maggiore, την κεντρική πλατεία, κάποιοι γέροντες λένε ότι για πρώτη φορά από το 1945 έχουν να εμφανιστούν άρματα μάχης στην πόλη.»

«Ιταλία, Μπολόνια, Μάρτιος 1977. Έγκλημα χωρίς τιμωρία στα "μολυβένια χρόνια". Ίχνη από σφαίρες σε τοίχο. Ο φοιτητής Φραντσέσκο Λορούσσο πέφτει νεκρός από πυρά αστυνομικού. Είναι το αποκορύφωμα της στρατηγικής της έντασης από την κυβέρνηση Αντρεόττι. Ένα χρόνο αργότερα, ο ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών Άλντο Μόρο δολοφονείται από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες. Από τον πόλεμο κράτους – ένοπλου κόμματος ένας είναι ο ηττημένος: η δημοκρατία.»

«Αργεντινή, Φυλακές Λα Πλάτα, Αύγουστος 2007. Εδώ κρατήθηκε ο Άγγελος Γεωργιάδης, ένας από τους ηγέτες της αντίστασης κατά της χούντας του Βιντέλα. Τριάντα χιλιάδες δολοφονήθηκαν από το 1976 έως και το 1983. επισήμως θεωρούνται αγνοούμενοι. Ανάμεσά τους Έλληνες και άτομα ελληνικής καταγωγής. Έδωσαν τη ζωή τους για ένα καλύτερο αύριο.»

«Ελ Σαλβαντόρ, Μάρτιος 1982. Η μοναξιά του κλάματος. Σε στρατόπεδο προσφύγων, ένα μικρό κορίτσι μόνο του. Οι γονείς του δολοφονήθηκαν από τις ομάδες θανάτου του ακροδεξιού Ρομπέρτο Ντ’ Αμπουισόν. Τους πρώτους τρεις μήνες του 1981, 1.799 άτομα εξαφανίστηκαν ή δολοφονήθηκαν από αγνώστους.»

«Ελ Σαλβαντόρ, Μάρτιος 1982. "Θα σου κόψουμε τη γλώσσα αν σε ξαναδούμε" της είπαν. Η Κάρμεν δεν προλαβαίνει να τελειώσει την αφήγησή της και αργά, με τη βοήθεια μιας άλλης γυναίκας, ξεντύνεται μπροστά μου. Απ’ το στηθόδεσμο βγάζει μια μπάλα ύφασμα, ενώ ξεκουμπώνει τη φούστα της μέχρι το κάτω μέρος της κοιλιάς της. Δίχως ντροπή, για ένα σώμα που οι φασίστες το βασάνισαν και εξευτέλισαν.»

«Νικαράγουα, Φεβρουάριος 1988. Μαθήματα γλώσσας "εν καιρώ πολέμου". Το "Ράδιο Συμμετοχή", στημένο σε μια παράγκα, στη "μέση του πουθενά", με εθελοντές δασκάλους, προσφέρει δωρεάν μαθήματα σε αναλφάβητους.»

«Γερμανία, Βερολίνο, Απρίλιος 1992. Η πτώση του Τείχους, το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Κάποια κομμάτια του, όμως, μένουν ακόμη εκεί. Όπως οι δύο παλιοί γνώριμοι, άλλοτε κραταιοί ηγέτες της Σοβιετικής Ένωσης, Λεονίντ Μπρέζνιεφ, και της Ανατολικής Γερμανίας, Έριχ Χόνεκερ, σε "φιλική" πόζα.»

«Κύπρος, Λευκωσία, Πράσινη Γραμμή, οδός Λήδρας. Αύγουστος 1996. Οι αγνοούμενοι. Πρόσωπα αγαπημένα, που ο χρόνος δεν τα ξεθωριάζει, όπως τις φωτογραφίες. Ένας, δύο, τρεις, χίλιοι εξακόσιοι δεκατρείς αγνοούμενοι.»

«Σλαβονία, Βούκοβαρ, Φεβρουάριος 1992. Η πόλη σύμβολο της βαρβαρότητας. Σέρβοι, Κροάτες και Ούγγροι ζούσαν μαζί. Ώσπου, μετά από τρίμηνη πολιορκία, έπεσε στις δυνάμεις του γιουγκοσλαβικού στρατού και σε παραστρατιωτικές ομάδες Σέρβων. Ισοπέδωσαν κτίρια, βίασαν γυναίκες, εκτέλεσαν εν ψυχρώ αμάχους. Οι αρχές του βελιγραδίου, παρ’ όλα αυτά, κατηγορούσαν τους Κροάτες.»