ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΚΕ-ΧΗΡΕΙΑ

Ονομάζεται "Plaza de las Tres Culturas ("Πλατεία των Τριών Πολιτισμών"), βρίσκεται στην καρδιά της πόλης του Μεξικού (στη συνοικία Tlatelolco) και υποτίθεται ότι συμβολίζει τη συνύπαρξη των προκολομβιανών και ισπανικών πολιτισμών στη μεξικανική εθνική ταυτότητα. Στη συγκεκριμένη πλατεία υπάρχουν ερείπια από τις πυραμίδες των Αζτέκων (πρωταθλητές όλων των εποχών στις ανθρωποθυσίες), ο καθολικός ναός Templo de Santiago (οι Ισπανοί conquistadores έσφαζαν με τον σταυρό στο χέρι) και το κτίριο του υπουργείου Εξωτερικών (η σύγχρονη εκδοχή της καταστολής και της πλήρους υποταγής στον βόρειο γείτονα). Τρεις πολιτισμοί απολύτως αιματοβαμμένοι. Στις 2 Οκτωβρίου, συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από τη σφαγή των μεξικανών φοιτητών στην πλατεία αυτή, τραγωδία παραμένει μέχρι σήμερα η ξεχασμένη ιστορία του 1968. Οι κινητοποιήσεις είχαν ξεκινήσει από τις 22 Ιουλίου του 1968 στο πανεπιστήμιο U.N.A.M. (Universidad Nacional Autónoma de México) και σήμαναν την πρώτη έμπρακτη αμφισβήτηση της αυταρχικής εξουσίας του "Επαναστατικού Θεσμικού Κόμματος" (Ρ.R.Ι., υποτιθέμενο κληροδότημα του Pancho Villa και του Emiliano Zapata), που βρισκόταν σχεδόν 40 χρόνια στην κυβέρνηση, και του προέδρου Gustavo Díaz Ordaz. Το μεξικανικό φοιτητικό κίνημα προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες για να προβάλλει τα αιτήματά του και να γνωστοποιήσει το έλλειμμα δημοκρατίας και τη δεινή κατάσταση των πολιτικών δικαιωμάτων στη χώρα.

Στις 13 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε η "σιωπηλή πορεία" (πολλοί διαδηλωτές είχαν καλυμμένο το στόμα με μαντήλι) με κεντρικό σύνθημα «U.Ν.Α.Μ., ελεύθερο έδαφος της Αμερικής».

Στις 18 Σεπτεμβρίου, ο στρατός εισέβαλε στην πανεπιστημιούπολη και στις 24 Σεπτεμβρίου στη συνοικία San Tomás (έδρα του I.P.N. – Instituto Politécnico Nacional), για να αποσυρθεί την 1^η Οκτωβρίου.

Στις 2 Οκτωβρίου, το πλήθος των διαδηλωτών βρέθηκε στην "Plaza de las Tres Culturas" για να διαδηλώσει. Ανάμεσα στους διαδηλωτές, υπήρχαν διεσπαρμένοι (με πολιτική περιβολή) χαφιέδες και προβοκάτορες της παραστρατιωτικής οργάνωσης "Batallón Olimpia" (που είχε αναλάβει την περιφρούρηση της ολυμπιακής πανήγυρης) που φορούσαν λευκό γάντι στο αριστερό χέρι για να αναγνωρίζονται μεταξύ τους. Ο στρατός (5.000 έως 10.000) παρατάχθηκε συνοδευόμενος από 300 τεθωρακισμένα ερπυστριοφόρα και άλλα οχήματα. Λίγο μετά την 6^η απογευματινή, ένα ελικόπτερο που περιπολούσε επάνω από την πλατεία, έδωσε το σύνθημα (τρεις πράσινες φωτοβολίδες) για τη σφαγή. Οι παρακρατικοί άρχισαν να πυροβολούν και, αμέσως μετά, στρατός και αστυνομία άνοιξαν πυρ εναντίον της φοιτητικής διαδήλωσης. Η προβοκάτσια είχε λειτουργήσει και οι φοιτητές κατηγορήθηκαν ως "επιτιθέμενοι οπλοφόροι". Κάποιοι, στην προσπάθειά τους να γλιτώσουν, χτυπούσαν απελπισμένα την πόρτα της εκκλησίας Santiago Tlaltelolco, όμως οι Φραγκισκανοί δεν άνοιξαν. Η μεξικανική κυβέρνηση γνωστοποίησε στον Τύπο πως οποιαδήποτε αναφορά στη σφαγή θα εκλαμβανόταν ως σαμποτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Μεξικανός συγγραφέας Carlos Fuentes, σε ανοιχτή επιστολή που έστειλε στη γαλλική εφημερίδα «Le Monde», έγραψε πως «ένα τανκ είναι τανκ στο Σικάγο, την Πράγα ή το Μεξικό» και κάλεσε τους Arthur Miller και Mauricio Bejart να μη συμμετάσχουν στις πολιτιστικές εκδηλώσεις των 19^ων Ολυμπιακών Αγώνων. Στις 7 Οκτωβρίου, η επίσημη κυβερνητική έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα πως «(…) ένοπλες φάλαγγες της Εθνικής Απεργιακής Επιτροπής (C.Ν.Η.) ευθύνονται για τις τραγικές ανταλλαγές πυρών στις 2 Οκτωβρίου» κι έδωσε επίσημη καταμέτρηση 20 νεκρών. Στις 12 Οκτωβρίου, ημέρα έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων (χαρακτηρίστηκαν "Ολυμπιακοί Αγώνες της Ειρήνης"), η μεξικανική κυβέρνηση απολάμβανε την απόλυτη σιωπή για τη σφαγή του Tlatelolco. Χαρακτηριστικά, το B.B.C. την επόμενη μέρα, σε ένα ρεπορτάζ που είχε τίτλο «Φοιτητές ταραχοποιοί απειλούν τους Ολυμπιακούς Αγώνες», μετέδιδε ότι σκοτώθηκαν 25 φοιτητές. Παρόμοια ήταν τα ρεπορτάζ και των περισσότερων διεθνών πρακτορείων ειδήσεων. Εκατοντάδες υπήρξαν οι αναζητήσεις φοιτητών από τους οικείους τους. Η διαδικασία ήταν άκρως γραφειοκρατική, η κυβέρνηση έλεγχε όλες τις υπηρεσίες και απέφευγε να δώσει απαντήσεις.

Η δημοσιογράφος και συγγραφέας Elena Poniatowska, στο βιβλίο της "La noche de Tlatelolco"(εκδόθηκε το 1971 και περιλαμβάνει μαρτυρίες συμμετεχόντων στα γεγονότα και συγγενών αγνοουμένων) ανεβάζει τον αριθμό των νεκρών σε (τουλάχιστον) 65.

Άλλες μαρτυρίες μιλούν για κάποιες εκατοντάδες νεκρούς, ενώ υπήρξαν και καταγγελίες για ρίψη πτωμάτων στον Κόλπο του Μεξικού από στρατιωτικά αεροπλάνα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ταινία "Rojo Amanecer" ("Κόκκινη ανατολή του ήλιου") του 1989, η προβολή της οποίας καθυστέρησε σχεδόν έναν χρόνο λόγω απαγόρευσης. Χρήσιμο είναι και το βιβλίο του Paco Ignacio Taibo II με τίτλο "68" (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "ΑΓΡΑ"), στο ποίο στηλιτεύει και την αδιαφορία του (από εκείνη τη χρονιά δεμένου στο σοβιετικό άρμα) "καστρικού" καθεστώτος της Κούβας.

Μόλις τον Ιούνιο του 2006, ο τότε υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας (και πρόεδρος της χώρας από το 1970 έως το 1976) Luis Echeverría Álvarez και "δεξί χέρι" του τότε προέδρου (την περίοδο 1964 – 1970) της χώρας Gustavo Díaz Ordaz "καταδικάστηκε" για το έγκλημα της 2^ας Οκτωβρίου 1968. Λόγω της προχωρημένης ηλικίας του (86 ετών, σήμερα), τέθηκε είναι σε κατ' οίκον περιορισμό και απολαμβάνει την πολυτέλεια της βίλας του λαμβάνοντας ανελλιπώς την υψηλή του σύνταξη, καθώς "υπηρέτησε" πιστά την πατρίδα του. Το 1998, σπάζοντας σιωπή τριών δεκαετιών, δήλωσε πως «(…) μόνο ένας άνθρωπος μπορούσε να διατάξει την έναρξη των πυροβολισμών κι εκείνος ήταν ο Ordaz. Υπήρχε ιεραρχία και ο στρατός ήταν υποχρεωμένος να υπακούσει στον ανώτερο όλων. Η συνείδησή μου είναι καθαρή (…)». Ο δε Ordaz, είχε ήδη ψοφήσει το 1979 χωρίς, φυσικά, να τον ενοχλήσει ποτέ κανείς. Πάντως, ο Echeverría βαρύνεται και με άλλη μία φοιτητική σφαγή, στις 10 Ιουνίου 1971, κατά τη διάρκεια της δικής του προεδρίας. Πορεία διαμαρτυρίας καταπνίγηκε στο αίμα από την παραστρατιωτική ομάδα "Halcones" ("Γεράκια"), με απολογισμό 30 και πλέον νεκρούς (κάποιους τραυματίες τους αποτελείωσαν οι χαφιέδες στο κρεβάτι του νοσοκομείου). Απόδοση ευθυνών; αστεία πράγματα! Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε πως τα "ενδεχόμενα αδικήματα" σχετικά με τις κατηγορίες (η βαρύτερη εκ των οποίων ήταν "γενοκτονία") παραγράφηκαν μετά 30 έτη, ήτοι το 2001. Άλλωστε, οι "ταραξίες" ευθύνονται για όλα…

Η "σιωπηλή πορεία" της 13^ης Σεπτεμβρίου

Η σφαγή σε δύο επεισόδια:

Μετά έναν μήνα…