Γενικευμένη ρουφιανιά...

«(...) Ο Smiley ανακίνησε το λίγο brandy που είχε απομείνει στο ποτήρι του και μουρμούρισε: "Δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε πως είμαστε ελεύθεροι, διότι έχουμε παραιτηθεί από πολλά δικαιώματα. Τώρα, οφείλουμε να τα ανακτήσουμε" (...)»

Από το βιβλίο του John le Carré, "The Secret Pilgrim" / "Ο μυστικός προσκυνητής" (1990)

Θεσσαλονίκη, λεωφόρος (εντάξει, για τα δεδομένα του Ελλαδιστάν...) Κωνσταντίνου Καραμανλή (ο "εθνάρχης" των εργολάβων και της αντιπαροχής, ντε!!!), αριθμός 13, όροφος 3^ος. Τι παρατηρείτε στην πρώτη φωτογραφία; Πώς; τίποτα; Ξαναπροσπαθεήστε! Εντάξει, εκτός από την καλαίσθητη πινακίδα "ΑΤ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ"!!! Πάλι τίποτα; Καλώς, πάμε στη δεύτερη φωτογραφία. Βλέπετε καλύτερα τώρα; Στα δεξιά της πινακίδας. Ναι, η χαφιεδοκάμερα είναι η λύση του οπτικού γρίφου. Πώς; Σπουδαία τα λάχανα; Τώρα που το ξανασκέπτομαι, μπορεί να έχετε απέραντο δίκαιο...

Εταιρείες όπως η προαναφερθείσα, περιμένουν πώς και πώς την επικύρωση της νομοθετικής ρύθμισης του ΚΥ.Σ.Ε.Α. (Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Άμυνας), για να διεκδικήσουν κομμάτι της "φρεσκοψημένης πίτας" (προμήθειες, μίζες, δουλειές γενικώς). Η εν λόγω νομοθετική ρύθμιση (όπως, πρωταπριλιάτικα, διευκρίνισε περιχαρής ο Μαρκογιαννάκης), κινείται σε δύο βασικούς άξονες: διαρκής παρακολούθηση με οπτικά μέσα και διεύρυνση της "τράπεζας" D.N.A. που διατηρεί η ΕΛ.ΑΣ. Το νέο εκτεταμένο δίκτυο καμερών θα εγκατασταθεί σε επιλεγμένα σημεία (εκείνα που θεωρούνται "κρίσιμα" ή "στρατηγικής σημασίας") σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη (1.000 κάμερες, επισήμως, σε πρώτη φάση, διότι υπάρχουν προοπτικές για μεγάλη "μάσα") και οι αξιωματικοί του θαλάμου επιχειρήσεων της ΕΛ.ΑΣ. θα ενεργούν κατά το δοκούν. Επίσης, αναμένεται να διογκωθεί υπερβολικά και η βάση συλλογής γενετικών δεδομένων που συντηρούν οι κατασταλτικοί μηχανισμοί «για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας και της τρομοκρατίας». Τα συγκεντρωμένα στοιχεία δε θα αφορούν μόνο σε όσους θα καταδικάζονται για κακουργήματα, αλλά θα καλύπτει σχεδόν το σύνολο των ποινικών αδικημάτων. Πρόσφατα, ο γίγαντας Μ.Α.Τ.ογιαννάκης είχε δηλώσει: «(...) Δεν είναι δυνατόν να επιτρέπεται η τοποθέτηση καμερών για εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων, όπως είναι οι τράπεζες, και η Ελληνική Αστυνομία που αγωνίζεται για την καταπολέμηση του εγκλήματος να μην έχει τη δυνατότητα χρήσης σε ευπαθείς περιοχές (...)».

Σκίτσο του Βαγγέλη Παυλίδη

Πάντως, οι πρώτοι διδάξαντες έχουν διαφορετική γνώμη ως προς την αποτελεσματικότητα τέτοιων πρακτικών. Τον Φεβρουάριο του 2005, το αγγλικό υπουργείο Εσωτερικών εκπόνησε σχετική επιστημονική μελέτη και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «(...) Τα αποτελέσματα είναι ιδιαιτέρως αποθαρρυντικά για την αποτελεσματικότητα των κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης σε σχέση με την ασφάλεια των πολιτών (...)». Οι αγγλοσάξονες αστυνομικοί (της περίφημης Scotland Yard) έχουν στη διάθεσή τους περίπου 4.200.000 κάμερες κλειστού κυκλώματος (κάποιες, μάλιστα, είναι "ομιλούσες" και επιπλήττουν όσους δείχνουν πως ετοιμάζονται να εκδηλώσουν "αντικοινωνική" και παραβατική συμπεριφορά) και χαρακτηρίζουν τη χρήση τους «απόλυτη αποτυχία», καθώς μόνο ένα ποσοστό εγκλημάτων 3% έχει εξιχνιαστεί με αυτόν τον τρόπο. Η γριά Αλβιώνα, στην οποία κάποτε είχε αποδοθεί ο τίτλος "μητέρα των ελευθεριών", είναι σήμερα η πλέον επιτηρούμενη κοινωνία στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την οργάνωση "Privacy International", η Αγγλία είναι η μόνη χώρα του δυτικού κόσμου η οποία χαρακτηρίζεται "κοινωνία ενδημικής επιτήρησης" (όπως, επίσης, η "κομμουνιστική" Κίνα και η Ρωσία του KGBίτη Ρασ-Πούτιν) – όπως φαίνεται και στον σχετικό χάρτη. Στις αρχές του 14^ου αιώνα, θεσμοθετήθηκε το αξίωμα "habeas corpus", σύμφωνα με το οποίο η ανώτατη χρονική προθεσμία απόδοσης κατηγορίας σε κρατούμενο ορίζεται στις 24 ώρες - ειδάλλως, ο συλληφθείς αφήνεται ελεύθερος. Το 2004, η αγγλική νομοθεσία διεύρυνε τη συγκεκριμένη προθεσμία στις 48 ώρες και το 2006 την εκτόξευσε στις 28 ημέρες (θέλουν, δε, να την αυξήσουν κι άλλο). Ακόμη και στην Τουρκία (η οποία δε συγκαταλέγεται στις δημοκρατικότερες χώρες παγκοσμίως) το ανάλογο χρονικό περιθώριο δεν υπερβαίνει τις 7-8 ημέρες (θεωρητικά). Σύμφωνα, πάντα, με την "Privacy International", η λιγότερο επιτηρούμενη χώρα είναι η Γερμανία – διαπίστωση παράδοξη, αν σκεφτούμε τους δύο πιο πρόσφατους βιασμούς της ελευθερίας στη χώρα αυτή: ναζισμός και Stasi.

Σκίτσο του Στάθη Σταυρόπουλου ("Ελευθεροτυπία", 04.04.2009)

Βέβαια, η εγχώρια ιστορία με τις κάμερες παρακολούθησης δεν είναι καινούριο "φρούτο". Στις 8 Ιουλίου 2006, η ΕΛ.ΑΣ. υπέβαλε σχετικό ερώτημα και (αφού το Συμβούλιο της Επικρατείας δίσταζε να συναινέσει) έσπευσε ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γ.Σανιδάς (18 μήνες μετά, μία μόλις ημέρα πριν από την πραγματοποίηση πανεκπαιδευτικού συλλαλητηρίου – οποία σύμπτωσις!!!) να ικανοποιήσει το αίτημα, υπογράφοντας την πολυπόθητη γνωμοδότηση. Σύμφωνα με τον Σανιδά, όσοι πιστεύουν πως υπερέχει η προστασία των προσωπικών δεδομένων επικροτούν ή ανέχονται τις έκνομες συμπεριφορές. Αναφορικά με το άρθρο 9Α του Συντάγματος («Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων διασφαλίζεται από ανεξάρτητη αρχή, που συγκροτείται και λειτουργεί, όπως νόμος ορίζει»), ο Σανιδάς δηλώνει πως «(...) η εγκληματική συμπεριφορά του ατόμου, ούτε εμπίπτει ούτε είναι δυνατόν να εμπίπτει στην έννοια των προσωπικών δεδομένων, ούτε καλύπτεται από αυτήν. Όπως και η αποκάλυψη και επιβεβαίωση της εγκληματικής συμπεριφοράς με τη βοήθεια των ανωτέρω τεχνικών μέσων δεν είναι δυνατό να θεωρηθεί ότι αποτελεί προσβολή της προσωπικότητας και παραβίαση των προσωπικών δεδομένων (...)». Όμως, ο αξιότιμος κύριος εισαγγελεύς "λησμονεί" την 1^η παράγραφο του άρθρου 25 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο «Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους (...)» Από κοντά και ο τότε υπουργός "Δικαιοσύνης" (άκρως απαραίτητα τα εισαγωγικά) να λέει ότι «(...) κάποια στιγμή η κοινωνία θα πρέπει να στοιχίζει τα προσωπικά δεδομένα και το κοινωνικό συμφέρον, το οποίο είναι ένα πολύ μεγάλο αγαθό, που δεν πρέπει πάντα να το θυσιάζουμε στον βωμό της ατομικότητας (...)». Την επαύριο (1^η Νοεμβρίου 2007) της έκδοσης της εισαγγελικής εγκυκλίου, η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Α.Π.Δ.Π.Χ. που ιδρύθηκε το 1997, με τον νόμο 2472) αντέδρασε ανακοινώνοντας πως «(...) Η γνωμοδότηση του κ. Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, ως προς τις απόψεις και σκέψεις της, που αναφέρονται στα προσωπικά δεδομένα, επιδέχεται και άλλες προσεγγίσεις και, πάντως, δεν δεσμεύει την Αρχή, ούτε μπορεί να ανατρέψει και να εξουδετερώσει τις αποφάσεις της (...)». Κατά τη διάρκεια της πορείας της 17.11.2007 για τον εορτασμό της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, η ΕΛ.ΑΣ. βρήκε την ευκαιρία να εφαρμόσει το "ελευθέρας" που της παραχώρησε ο Σανιδάς. Όταν οι ελεγκτές της Αρχής πήγαν στο Κέντρο Επιχειρήσεων της Αστυνομίας, για να παρακολουθήσουν τον τρόπο κάλυψης της πορείας, δεν τους άφησαν να μπουν μέσα, λέγοντας ότι όλα γίνονταν παρουσία εισαγγελικών αρχών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την άμεση παραίτηση του προέδρου και 7 μελών της Αρχής Προστασίας Προσωπικών δεδομένων. Πάντως, ο αρμόδιος υπουργός Δικαιοσύνης Σωτήρης Χατζηγάκης, κάλυψε και πάλι τους εικονολήπτες μπασκίνες, δηλώνοντας πως «δεν έλαβε χώρα ούτε συλλογή ούτε επεξεργασία οιουδήποτε στοιχείου που εμπεριέχει προσωπικά δεδομένα (...)». Αναφερόμενος, δε, στην εισαγγελική γνωμοδότηση υποστήριξε ότι δεν έρχεται σε αντίθεση με την απόφαση της Αρχής (να επιτρέπεται μόνο η παρακολούθηση της κυκλοφορίας των οχημάτων), αλλά τη συμπληρώνει (!) με σκοπό «(...) τον εντοπισμό των δραστών ενδεχόμενων εγκληματικών πράξεων κατά τη διάρκεια δημοσίων συναθροίσεων και την τήρηση της νομιμότητας στο πλαίσιο του κράτους δικαίου (...)». Απλά πράγματα: δημιουργούμε "ανεξάρτητες αρχές" για να δείξουμε πως είμαστε σύγχρονο κι ευρωπαϊκό κράτος (άλλωστε, η ανεξάρτητη εποπτεία προβλέπεται από την οδηγία 95/46/ΕΚ) και για να ροκανίσουμε δημόσιο χρήμα, αλλά τις θέλουμε μόνο ως λοβοτομημένο διακοσμητικό στοιχείο. Τις επόμενες ημέρες οι παραιτηθέντες της Α.Π.Δ.Π.Χ. (συγκεκριμένα, ο Α. Παπανεοφύτου) κατήγγειλαν στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής ότι είχαν απορρίψει αίτημα για παρακολούθηση εισόδου πολυκατοικιών, ακόμη και εσωτερικού διαμερισμάτων. Τόνισαν, δε, πως η Αστυνομία ζήτησε την παρέμβαση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γ. Σανιδά, να χρησιμοποιηθούν οι κάμερες οδικές κυκλοφορίας για την παρακολούθηση των διαδηλωτών της πορείας του Πολυτεχνείου, εν γνώσει των υπουργών Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης. Όπως επισήμανε ο παραιτηθείς πρόεδρος, Δημήτρης Γουργουράκης, «(...) δεν παραιτηθήκαμε λόγω της γνωμοδότησης Σανιδά. Είχαμε την προσδοκία ότι η Αστυνομία δεν θα είχε παραγγελία να ανοίξει τις κάμερες. Διαπιστώσαμε ότι αυτό έγινε παρά την απόφασή μας για απαγόρευση λειτουργίας, γι' αυτό και δεν υπήρχε άλλη λύση από την παραίτηση. Ήταν υποχρέωσή μας να προστατεύσουμε την ανεξαρτησία και το κύρος της Αρχής (...)». την 1^η Δεκεμβρίου 2007, από το βήμα της ετήσιας γενικής συνέλευσης της Ένωσης Εισαγγελέων, ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Σωτήρης Χατζηγάκης δήλωνε: «(...) Η Αρχή Προστασίας, στην εφαρμογή της προκάλεσε τον υπερφαλαγγισμό των δικαιωμάτων των υπόλοιπων, των μη προστατευόμενων απ' αυτήν πολιτών, και βέβαια συχνά προκάλεσε την καταστρατήγηση των κοινωνικών δικαιωμάτων, επιχειρώντας να παρακάμψει το θεσμικό μας πολιτειακό σύστημα (...)». Ο δε Σανιδάς, υπεραμύνθηκε των (καθ’ υπαγόρευσιν) επιλογών του, λέγοντας: «(...) Θεωρούμε ότι με τη στάση μας και τις θέσεις που πήραμε προασπίσαμε το κύρος της εισαγγελικής αρχής αλλά και ολόκληρης της Δικαιοσύνης που αποτελεί το οχυρό της δημοκρατίας (...)». Την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου 2007, στη Βουλή, το υπουργείο Δικαιοσύνης κατέθεσε τροπολογία σύμφωνα με την οποία οι αστυνομικές αρχές θα μπορούν, χωρίς άδεια της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων αλλά ύστερα από εντολή εισαγγελέα, να παρακολουθούν με σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα την ιδιωτική ζωή υπόπτων με σκοπό τη βεβαίωση εγκλημάτων (κακουργήματα ή πλημμελήματα με δόλο). Με τη συγκεκριμένη (αόριστη) ρύθμιση, εξαιρούνται από την προστασία του νόμου για τα προσωπικά δεδομένα ύποπτοι «εγκλημάτων ιδίως κατά της ζωής, κατά της γενετήσιας ελευθερίας, της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, κατά της προσωπικής ελευθερίας, κατά της ιδιοκτησίας, κατά των περιουσιακών δικαιωμάτων, παραβάσεων της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά, επιβουλής της δημόσιας τάξης». Το ζήτημα έφτασε στις Βρυξέλλες, από όπου οι επίτροποι - πρόεδροι Προστασίας Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέφρασαν τη "βαθύτατη ανησυχία" τους. Βέβαια, η κυβέρνηση ουδόλως επτοήθη και, στις 13.12.2007, "πέρασε" τη σχετική τροπολογία στη Βουλή (149 υπέρ, 124 εναντίον).

Σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή ("Ελευθεροτυπία", 14.12.2007)

Το πόσο "ανεξάρτητες" είναι οι εν λόγω Αρχές και πόσο τις σέβονται οι κυβερνήσεις, έχει αποδειχθεί επανειλημμένως. Για να απαξιωθεί το Α.Σ.Ε.Π. (Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού), επινοήθηκαν οι "προσωπικές" συνεντεύξεις. Η Α.Δ.Α.Ε. (Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών) κουρελιάστηκε πλήρως με την υπόθεση των υποκλοπών. Τα μέλη της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ.) διορίζονται, πλέον, (ύστερα από νομοθετική παρέμβαση το 2005) από το υπουργικό συμβούλιο, με πρόταση του υπουργού Μεταφορών και απλή γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας του Κοινοβουλίου. Και πολλά άλλα, άκρως ελληνικά...

Σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή ("Ελευθεροτυπία", 07.12.2007)

Τι δεν παραδέχονται οι θεράποντες της "νομιμότητας"; Πως, κυρίως, ονειρεύονται την πραγματοποίηση ενός απεριόριστου φακελώματος (κυρίως πολιτικών αντιπάλων, μιας και οι "ποινικοί" δε συνιστούν απειλή για το σύστημα), με σκοπό την προεξόφληση ευθυνών και την τρομοκράτηση όσων προτίθενται να διαδηλώνουν την αντίθεσή τους στις αυθαιρεσίες της κάθε κυβέρνησης ανδρείκελων που υπηρετεί πιστά τους παραλήδες πάτρωνές της.

Σκίτσο του Στάθη Σταυρόπουλου ("Ελευθεροτυπία", 01.11.2007)