Βιομετρική ταπείνωση...

Προ ημερών, το γενναιόδωρο και ακριβοδίκαιο ελληνικό κράτος διένειμε στους συνταξιούχους το περίφημο «δώρο των Χριστουγέννων» (τα γνωστά ψιχία, όταν πρόκειται για χαμηλοσυνταξιούχους), μέσω τραπεζών και «λοιπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων». Έβλεπα, λοιπόν, τα γεροντάκια να ξεροσταλιάζουν στο κρύο έξω από το «ευαγές ίδρυμα» το οποίο φέρει τον αυτάρεσκο και μεγαλεπήβολο τίτλο «Εθνική Τράπεζα» (ναι, η ίδια συμμορία που άφησε τον μικρό Παναγιώτη Βασιλέλλη να σβήσει αβοήθητος) και να περιμένουν να τους επιτραπεί η είσοδος, αφού πρώτα τους «περάσει από κόσκινο». Η διαδικασία είναι απλή, όσο κι εξευτελιστική: όποιος θέλει να εισέλθει στον συγκεκριμένο χώρο (αυστηρώς κατά μόνας), πατά ένα κουμπί και ανοίγει η πρώτη πόρτα˙ αφού εγκωβιστεί στο κουβούκλιο, διατάζεται να κοιτάξει σε γυγκεκριμένο σημείο ώστε να φωτογραφηθεί (χωρίς γυαλιά ηλίου ή καπέλο) και να ανοίξει η δεύτερη πόρτα. Το σύστημα χρησιμοποιεί λογισμικό που πραγματοποιεί ελέγχους βάσει των χαρακτηριστικών της γεωμετρίας του ανθρώπινου προσώπου (απόσταση μεταξύ των ματιών, χαρακτηριστικά μύτης, μέγεθος κεφαλής κ.λπ.), τα οποία συγκρίνονται με σύνολα πρότυπων χαρακτηριστικών που βρίσκονται αποθηκευμένα στη βάση δεδομένων του. Να σημειωθεί πως μόνο η «Εθνική» εφαρμόζει αυτό το ξετσίπωτο και χρονοβόρο οπτικό φακέλωμα – οι υπόλοιπες τράπεζες έχουν εγκαταστήσει ένα σύστημα απλής χρονοκαθυστέρησης (χωρίς καταγραφή χαρακτηριστικών, με εφικτή την ταυτόχρονη είσοδο έως και τεσσάρων ατόμων) για την αποτροπή ληστειών. Όλα αυτά, από μια τράπεζα η οποία είναι (κατά το ήμισυ) και κρατική: δηλαδή, πολύς κόσμος είναι υποχρεωμένος να πάει εκεί χωρίς να έχει επιλέξει τη συνεργασία μαζί της.

Το συγκεκριμένο σύστημα άρχισε να εφαρμόζεται το φθινόπωρο του 2008 και, πλέον, έχει γενικευθεί. Μέσω μιας βιομετρικής συσκευής, καταγράφονται λεπτομερώς (και, φυσικά, χωρίς τη συγκατάθεσή μας) όλα τα χαρακτηριστικά του προσώπου – ακόμη και η ίριδα του ματιού. Η «Εθνική» αποφάσισε να εγκαταστήσει το συγκεκριμένο σύστημα ηλεκτρονικού ελέγχου χωρίς να λάβει προηγουμένως άδεια από τη (υπερτιμημένη) Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και προφανώς χωρίς να έχει γνωστοποιήσει την πρόθεσή της αυτή, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει τον οποιονδήποτε ως a priori πιθανό ληστή (στη νομική γλώσσα: «παραβίαση τεκμηρίου αθωότητας»). Βέβαια, η προηγούμενη κυβέρνηση φρόντισε να νομιμοποιήσει (και αυτήν) τη ρουφιανιά, μέσω του αλησμόνητου Μαρκογιαννάκη (τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης) ο οποίος αποφάσισε πως «[...] ως όροι ασφάλειας νοούνται τα μέτρα φυσικής και τεχνικής προστασίας των καταστημάτων των πιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία υποχρεούνται να λαμβάνουν οι φορείς στους οποίους ανήκουν τα καταστήματα αυτά, προς πρόληψη εγκληματικών πράξεων κατά της περιουσίας του προσωπικού και των πελατών [...]» (Φ.Ε.Κ. 3015/30/6, άρθρο 2, παράγραφος 1ε', με τίτλο «Καθορισμός όρων ασφαλείας καταστημάτων πιστωτικών ιδρυμάτων», της 23^ης Μαρτίου 2008), αφήνοντας στους gangsters των τραπεζών να αποφασίσουν (εν λευκώ) ποια μέσα θα χρησιμοποιήσουν.

Αφού υπήρξαν δεκάδες αναφορές και καταγγελίες, η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων καταδέχθηκε να ασχοληθεί με το ζήτημα. Η «Εθνική» απάντησε ότι διατηρεί τις φωτογραφίες για επτά ημέρες και, «κατόπιν εορτής» (αφότου, δηλαδή, άρχισε να χρησιμοποιεί τα «βιομετρικά μάτια»), κατέθεσε τα απαραίτητα έγγραφα για τη γνωστοποίηση της χρήσης του νέου συστήματος και τόνισε ότι «το σύστημα πραγματοποιεί έναν προέλεγχο των πελατών κατά την είσοδό τους στο κατάστημα και αποτρέπει την είσοδο όταν καλύπτονται τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους˙ δεν πραγματοποιεί έλεγχο βιομετρικών χαρακτηριστικών (π.χ. βάσει ίριδας ματιού, δακτυλικών αποτυπωμάτων κ.λπ.), αλλά λαμβάνει φωτογραφίες των εισερχομένων προσώπων, ώστε να αναγνωρίζονται αυτά σε περιπτώσεις τέλεσης εγκληματικών ενεργειών - ενέργεια απολύτως συμβατή με τους όρους εφαρμογής της απόφασης 3015/30/3-δ/04.04.97 του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως "Οροι ασφαλείας τραπεζών και ανταλλακτηρίων συναλλάγματος" (ΦΕΚ Β' 276/1997)». Τότε, αφού δεν επεξεργάζεται βιομετρικά χαρακτηριστικά (π.χ. την ίριδα των ματιών), γιατί μας ζητά να βγάλουμε τα γυαλιά ηλίου; Όσο για το αν διασφαλίζονται το απόρρητο και η προστασία των δεδομένων των πολιτών, η απάντηση της τράπεζας είναι αποστομωτική: «Η Τράπεζα, από τη φύση των εργασιών της, χειρίζεται καθημερινά προσωπικά δεδομένα και απόρρητες πληροφορίες π.χ. πιστοληπτικής ικανότητας, καταθέσεων κ.λπ. Οι αυστηρές διαδικασίες που θέτουν οι νόμοι για την προστασία των προσωπικών δεδομένων αλλά και οι εσωτερικές διαδικασίες ελέγχου της Τράπεζας αποτελούν δικλίδα ασφαλείας ώστε να διασφαλίζεται το απόρρητο και η προστασία των δεδομένων που συγκεντρώνονται από τη χρήση των θυρών αποτροπής [...]». Με απλά λόγια, «εμπιστευθείτε μας!!! εμείς δεν εμπορευόμεθα τα προσωπικά σας στοιχεία...».

Σκίτσο του Στάθη Σταυρόπουλου («Ελευθεροτυπία», 01.11.2008)

Τι αποφάσισε η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (απόφαση 45/2009); α) επιτρέπει, δοκιμαστικά και για ένα έτος, μόνο σε 152 καταστήματα της «Εθνικής Τράπεζας» τη λειτουργία του συστήματος το οποίο επεξεργάζεται φωτογραφικά και βιομετρικά δεδομένα των εισερχομένων˙ για τα υπόλοιπα καταστήματα επιτρέπει την εγκατάσταση διπλών θυρών ασφαλείας, με ή χωρίς φωτογράφιση των εισερχομένων, αλλά απαγορεύει την παράλληλη λειτουργία συστήματος επεξεργασίας βιομετρικών δεδομένων της γεωμετρίας του προσώπου) β) επιβάλλει στην «Εθνική» αστρονομικό και δυσβάσταχτο πρόστιμο ύψους 30.000 ευρώ (το οποίο, βεβαίως, θα πληρώσουν οι συναλλασσόμενοι με την τράπεζα και όχι τα παχυλώς αμειβόμενα μεγαλοστελέχη) διότι εγκατέστησε παράνομα το σύστημα χωρίς προηγουμένως να ενημερώσει (την Αρχή) γ) επιφυλάσσεται (η Αρχή) να αποφανθεί οριστικά για τη νομιμότητα της επεξεργασίας των στοιχείων μετά την πάροδο ενός έτους, διότι δεν υπάρχουν συγκριτικές μελέτες για την αποτελεσματικότητα των διάφορων συστημάτων θυρών ασφαλείας, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διαμορφώσει ασφαλή κρίση. Στο διάστημα αυτό η Εθνική οφείλει να αποδείξει ότι πράγματι το συγκεκριμένο σύστημα συμβάλλει στην αποτροπή εγκληματικών ενεργειών δ) επιτρέπει την τήρηση των συλλεχθέντων φωτογραφικών δεδομένων για χρονικό διάστημα 24 ωρών από τη λήψη τους και όχι για 7 ημέρες, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα. Σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια του 24ώρου τελεστεί αξιόποινη πράξη, το φωτογραφικό υλικό διατηρείται για τις ανάγκες της ποινικής δίωξης ε) η τράπεζα είναι υποχρεωμένη να ενημερώσει τους πελάτες της ότι το σύστημα δεν επαληθεύει την ταυτότητα των εισερχομένων μέσω της αναγνώρισης της ίριδας του οφθαλμού, αλλά επεξεργάζεται τα χαρακτηριστικά της γεωμετρίας του προσώπου, με σκοπό την απαγόρευση εισόδου σε όσους φορούν γυαλιά, καπέλο, μάσκα, κράνος, κασκόλ κ.λπ.

Κοινώς, σωθήκαμε!!! Μια απόφαση προκλητική και απολύτως προσβλητική για τη νοημοσύνη τη δική μας και περίτρανη απόδειξη της παντελούς έλλειψης αυτοσεβασμού η οποία χαρακτηρίζει τα αργόμισθα και διορισμένα μέλη της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.

Σκίτσο του Στάθη Σταυρόπουλου («Ελευθεροτυπία», 18.11.2008)

Υ.Γ.: Όλα τα παραπάνω έχουν ως αφορμή (και) την παρατεταμένη προφυλάκιση (από τον Ιανουάριο του 2006) του Γιάννη Δημητράκη , ο οποίος ταλαιπωρείται (διότι, έτσι αξίζει σε κάθε «εχθρό της πατρίδος») και η δίκη του αναβάλλεται διαρκώς λόγω εσκεμμένων προσκομμάτων που του προκαλούν «κάποιοι» (π.χ. ενώ η δίκη έχει οριστεί για την Αθήνα, εκείνος κρατείται στον Δομοκό, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να έχει την απαραίτητη επαφή με τους δικηγόρους του). Ο Γιάννης Δημητράκης κατηγορείται για την απαλλοτρίωση της «Εθνικής Τράπεζας» (επί των οδών Σόλωνος και Ιπποκράτους, στις 16.01.2006).