ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΙ ΚΑΙ ΑΔΙΕΞΟΔΑ

Προς τι η έκπληξη, η απορία, η οργή και η αγανάκτηση; Σε τι ωφελούν τα κροκοδείλια δάκρυα; Έχουμε (το ανθρώπινο γένος) ήδη επιλέξει εδώ και πολύ καιρό και η απόφασή μας μοιάζει οριστική και αμετάκλητη: "ανάπτυξη", υπερπαραγωγή και φρενήρης κατανάλωση, ακόρεστη κερδοσκοπία, αδυσώπητη κυριαρχία στη φύση και ανηλεής κατασπατάληση των πόρων που αυτή μας χαρίζει απλόχερα και ανιδιοτελώς.

Ομοίως και στα καθ' ημάς: οι προσδοκίες που δικαιούται να έχει μια κοινωνία είναι απόρροια των προτεραιοτήτων που θέτει. Όταν οι βασικές μας επιλογές είναι τύπου Eurovision, Champions League, νυχτομάγαζα, beach bars, Ολυμπιακοί Αγώνες της μίζας και της ντόπας, αραλίκι μετά φραπόγαλου και, γενικώς, σαχλαμάρα και κουτοπονηριά, μοιραία και αναπόφευκτα δεν μπορούμε να συνυπάρξουμε με το αυθύπαρκτο και το φυσικό - μας ταιριάζει μόνο το πλαστό και το τεχνητό.

Συν τοις άλλοις, είναι ανόητο να προσδοκούμε πως θα διατηρηθεί από μόνο του κάτι για το οποίο αδιαφορούμε (και, συνήθως, το υπονομεύουμε διότι δεν το θεωρούμε αρκετά κερδοφόρο). Η χθεσινή καταστροφή στη Χαλκιδική δεν είναι κάτι το πρωτόγνωρο. Είναι μια διαρκής κι επαναλαμβανόμενη κατάσταση σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Ανεξαρτήτως αν οι αιτίες παρόμοιων συμφορών ανάγονται σε πρόθεση, αμέλεια, μη ανθρώπινους αστάθμητους παράγοντες κλπ, ο κοινός παρονομαστής είναι η ανθρώπινη αδιαφορία και αβελτηρία. Αρκεί να δούμε τι είδους κινητοποίηση υπάρχει όταν πρόκειται για το βραχυπρόθεσμο (και βραχύβιο) υλικό συμφέρον μας.

Οι επιλογές μας, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε ευρύτερη κλίμακα, μας οδηγούν σε ατραπούς οι οποίες, όχι σπάνια, αποδεικνύονται μονόδρομοι που οδηγούν σε οδυνηρά αδιέξοδα. Αυτό, όμως, για να το αντιληφθεί κάποιος πρέπει να μπορεί να δει λίγο πιο πέρα από τη μύτη του...

ΓΟΝΕΙΣ - ΠΡΟΑΓΩΓΟΙ

Η υπόθεση στραγγαλισμού της μικρής που είχε εκλεγεί βασίλισσα της ομορφιάς στις Η.Π.Α. συγκλονίζει τη χώρα και τον κόσμο ολάκερο: «Ο δάσκαλος Τζον Μαρκ Καρ ομολόγησε. Είπε σε ανακριτές και δημοσιογράφους ότι ήταν δίπλα στην εξάχρονη κουκλίτσα, Τζονμπένετ Ράμσεϊ, όταν εκείνη πέθανε πριν από 10 χρόνια, απέδωσε όμως τον θάνατό της σε ατύχημα. Πρόκειται για την πλέον πολύκροτη εγκληματική υπόθεση του είδους την τελευταία δεκαετία στις Η.Π.Α. Πολλά στοιχεία μένουν ακόμη να διευκρινιστούν για να επιβεβαιωθεί ότι ο Καρ είναι πράγματι ο δολοφόνος της μικρής και όχι κάποιος φρενοβλαβής που υποδύεται τον δολοφόνο. Ο λεπτός, νευρικός Τζον Μαρκ Καρ που επέστρεψε χθες στις Η.Π.Α. από την Ταϊλάνδη, όπου συνελήφθη, θα αντιμετωπίσει κατηγορίες για ανθρωποκτονία, απαγωγή και σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκου. Το αν όμως είναι πράγματι ο άνθρωπος που εισέβαλε στην κατοικία των Ράμσεϊ στις 26 Δεκεμβρίου του 1996, στο Κολοράντο, και στραγγάλισε την εξάχρονη κόρη τους, δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί. Κι αυτό γιατί ορισμένα γεγονότα δεν φαίνεται να δένουν μεταξύ τους» ("ΤΑ ΝΕΑ", Δευτέρα 21 Αυγούστου 2006).

Αγχωμένες ανταποκρίσεις που εστιάζουν στην ενοχή ή μη του φερόμενου ως δράστη, εξαντλητικές αναλύσεις και βαθυστόχαστα άρθρα που προσπαθούν να προσεγγίσουν και να παρουσιάσουν με πάσα βεβαιότητα την ψυχοσύνθεση του καθενός, διυλίζουν τον κώνωπα και καταπίνουν (όπως πάντα) την κάμηλον. Ένα απλό ερώτημα: από πού κι ως πού η εξάχρονη παιδίσκη ωθήθηκε να διεκδικήσει το πολύφερνο στέμμα της "βασίλισσας της ομορφιάς" της υπερδύναμης; Άραγε, είχε την πνευματική ευχέρεια να αποφασίσει πως αυτό που θέλει και της ταιριάζει είναι η εκπόρνευση της ψυχής της σε τόσο εύθραυστη ηλικία; Ας μην αναλωθούμε σε άλλα ρητορικά ερωτήματα. Το φαινόμενο δεν απαντάται μόνο στις Η.Π.Α., είναι παγκοσμίου εμβέλειας και εξαπλώνεται σταθερά ως ακαταμάχητη επιδημία: αφορά στην υιοθέτηση προτύπων και στάσης ζωής. Το βλέπουμε κι εδώ στη χώρα της απύθμενης ανοησίας: νέοι άνθρωποι συνωστίζονται σε τηλεοπτικές εκπομπές προσπαθώντας να αποδείξουν πως διαθέτουν κάποιο αξιοπρόσεκτο ταλέντο, συμμετέχουν σε reality shows αναζητώντας εναγωνίως μερίδιο στην αναγνωρισιμότητα, ξεπουλούν ψυχή και κορμί προκειμένου να "προωθηθούν" και να γίνουν (δι)άσημοι, καθώς και άλλα πολλά λίαν αξιοπρεπή και αξιομίμητα. Αν δεν κάνω λάθος, η ηρωική ελληνική ιδιωτική τηλεόραση (η αυτοαποκαλούμενη και "ελεύθερη") παρουσίασε reality όπου πρωταγωνιστούσαν σιτεμένες μαμάδες (δηλαδή, κακογαμημένες ή αγάμητες πλέον βαριεστημένες κυρίες που ασφυκτιούν γενικώς) οι οποίες προσπαθούσαν να μιμηθούν τους "νέους" του σήμερα ή να δώσουν "πορεία πλεύσης" στα βλαστάρια τους.

Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά παραδείγματα, αρκεί όμως να αναφέρω (και πάλι) πως η πλειονότητα των γονέων δεν είναι κατάλληλη για το ρόλο που έχει αναλάβει. Αυτό αντανακλάται καθημερινά στις σχέσεις τους με τα παιδιά τους, φανερώνεται από την ανικανότητά τους για ουσιαστική επικοινωνία με αυτά και αποκτά κολοσσιαίες διαστάσεις στην απροθυμία τους να τους μεταλαμπαδεύσουν αξίες ζωής που θα συντελούσαν στην εκτόνωση του καθημερινού πολέμου που βιώνουν οι άνθρωποι μεταξύ τους. Βέβαια, για να μεταδώσουν ανάλογα ιδανικά, θα πρέπει να τα διαθέτουν και οι ίδιοι.

Οι γονείς της εξάχρονης "βασίλισσας της ομορφιάς" θεώρησαν καλό και πρέπον να εμφυσήσουν στην κόρη τους τα ιδανικά της ματαιοδοξίας, της ωραιοπάθειας, της δημοσιότητας και του ανταγωνισμού. Το αποτέλεσμα υπήρξε οδυνηρότατο, αν και πολύ αμφιβάλλω για την προθυμία τους στη σκληρή αυτοκριτική...

Με το ζήτημα της ματαιοδοξίας και της ωραιοπάθειας καταπιάστηκε ο σπουδαίος Ισπανός ζωγράφος και χαράκτης Francisco Goya y Lucientes (1746 - 1828). Ιδού κάποια αντιπροσωπευτικά έργα του:

"Ο Κρόνος" (1821 - 1823). Θαυμάσιο εξπρεσιονιστικό δείγμα που θα μπορούσε να αποτελεί μια εύστοχη αλληγορία για το πως μεγαλώνουν τα παιδιά τους οι περισσότεροι γονείς.

"Μέχρι τον θάνατο" (1797), από τη σειρά "Καπρίτσια". Η ρυτιδιασμένη γραία προσπαθεί ματαίως να γίνει όμορφη, ενώ η καμαριέρα και δύο νέοι άνδρες ξεκαρδίζονται στα γέλια με το φαιδρό θέαμα.

"Οι νέες και οι γριές" (1808 - 1810). Σταφιδιασμένες κοκέτες, βαρυφορτωμένες με κοσμήματα. Απέλπιδα προσπάθεια επανάκτησης της οριστικά χαμένης νιότης. Ο άνθρωπος που δε συμβιβάζεται με τη φθορά της ηλικίας καταντά τραγικά γελοίος, καθώς το αδιαπραγμάτευτο τέλος καραδοκεί...

Οι άνθρωποι θέλουν να θεωρούνται "ανώτερες βιολογικές μορφές ζωής". Προσπαθούν να κατακυριεύσουν τον πλανήτη (αλλά και να αποικίσουν άλλους) και να κατισχύσουν επάνω σε όλα τα άλλα είδη. Θεωρούν αναφαίρετο δικαίωμά τους να "αυξάνονται και να πληθύνονται", καθώς και να χρησιμοποιούν όπως θέλουν τις άλλες μορφές του ζωικού βασιλείου. Αμφιβάλλω αν σε ολόκληρη την πανίδα υπάρχει άλλο είδος που να μεταχειρίζεται με τόσο αισχρό τρόπο τους ομοίους του και, δη, τους γόνους του. Οι άνθρωποι πιστεύουν πως έχουν το δικαίωμα να στειρώνουν τα αδέσποτα για να διατηρούν ευπαρουσίαστες τις υπέροχες μεγαλουπόλεις τους, να φυλακίζουν ζώα σε (μικρά ή μεγάλα) κλουβιά, να χρησιμοποιούν άλλες μορφές ζωής (αλλά και ανθρώπους) ως πειραματόζωα, να...

Στην ταινία του Alfred Hitchcock "Τα Πουλιά" υπάρχει μια άκρως ενδιαφέρουσα αντιστροφή ρόλων. Με το ίδιο σκεπτικό, ίσως πλησιάζει η ώρα της οριστικής στείρωσης του ανθρώπινου είδους.

ΟΙ ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

Έκθεση με τίτλο "Οι κρυμμένες γραμμές" λαμβάνει χώρα στη Μαδρίτη στο Μουσείο Prado (21 Ιουλίου - 5 Νοεμβρίου). Η έκθεση φέρνει στο φως, μέσω της υπέρυθρης ρεφλεκτογραφίας, προσχέδια που υπάρχουν κάτω από κάποια αριστουργήματα πριν οι ζωγράφοι εφαρμόσουν τα έγχρωμα επιχρίσματα. Τα προσχέδια αυτά βρίσκονται κάτω από μεγάλα έργα του μουσείου όπως "Η Αγία Οικογένεια" του Raffaello, "Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα" του Hieronymus Bosch ή "Ο θάνατος του μάρτυρα Αγίου Πέτρου" του Pedro Berruguete και θα μπορούσαν να αποτελέσουν αυτόνομα έργα. Η μελέτη αυτών των σχεδίων, που παρέμειναν απόκρυφα για περισσότερα από 500 χρόνια, βοηθά στον προσδιορισμό του υλικού που χρησιμοποιήθηκε για την πραγματοποίησή τους (όπως κάρβουνο, γραφίτης, πινέλο, μεταλλικές άκρες), καθώς και στον προσδιορισμό της τεχνικής (τρόποι μεταφοράς του περιγράμματος, αλλαγές στη σύνθεση). Όλα αυτά συνεισφέρουν νέες πληροφορίες σχετικά με τις φάσεις της δημιουργικής πορείας, σημαντικές για τη διασαφήνιση του τρόπου εργασίας των καλλιτεχνών και των εργαστηρίων καθώς και για την επίλυση προβλημάτων εικονογραφίας και αυτουργίας συγκεκριμένων έργων. Έτσι, η ρεφλεκτογραφία αποκαλύπτει το κατά πόσο οι ζωγράφοι παρέκκλιναν από τις αρχικές τους προθέσεις (άλλοτε το τελικό έργο ακολουθεί τις αρχικές γραμμές και άλλοτε είναι ένας εντελώς νέος πίνακας). Οι μεγάλοι ζωγράφοι του παρελθόντος δε μπορούσαν να φανταστούν πως η τεχνική του μέλλοντος θα ανακάλυπτε αυτά τα σχέδια τα οποία, στην πλειονότητά τους, ξεχειλίζουν από φυσικότητα, σφρίγος και ομορφιά. Η έκθεση είναι το αποτέλεσμα ενός ερευνητικού σχεδίου που διεξάγει το Τεχνικό Τμήμα Ερευνών του μουσείου, χρησιμοποιώντας μια κάμερα με υπέρυθρες ακτίνες που ανέπτυξε το Πανεπιστήμιο του Μιλάνου. Στο πρώτο της τμήμα αναλύονται οι τεχνικές των προσχεδίων και στο δεύτερο παρουσιάζονται τα "κρυμμένα" έργα που οι επιστήμονες κατάφεραν να αναδημιουργήσουν.

Jan Gossaert Mabuse : "Ο Χριστός ανάμεσα στην Παρθένο Μαρία και τον Άγιο Ιωάννη Βαπτιστή". Λαδομπογιά κι επιχρύσωση σε χαρτί και σανίδι. 122 x 133 εκ. Περίπου 1513-1517

...και το προσχέδιο που βρίσκεται κάτω από τον προαναφερθέντα πίνακα του Jan Gossaert Mabuse (Ρεφλεκτογραφία της μορφής του Χριστού).

Εδώ, δε θα επαναλάβουμε το τετριμμένο ερώτημα, δηλαδή, αν η η ζωή μιμείται την τέχνη ή η τέχνη μιμείται τη ζωή. Νομίζω, όμως, πως αξίζει να επισημανθεί η ομοιότητα με αυτό που αποκαλείται "πραγματική ζωή". Πράγματι, τα σχέδια που κάνουμε πολύ συχνά ανατρέπονται και αναμένουν ματαίως τη δικαίωσή τους σε κάποια αραχνιασμένη επετηρίδα. Όνειρα και προσδοκίες συνθλίβονται υπό το βάρος οδυνηρών συμβιβασμών και αναξιοπρεπών υποχωρήσεων. Σχεδιάζαμε κάτι ξεχωριστό, ένα αριστούργημα και, αντί για περίτεχνο κομψοτέχνημα, προέκυψε ένα αποκρουστικό τερατούργημα. Μπορεί οι μεγάλοι ζωγράφοι, παρεκκλίνοντας από τα αρχικά τους σχέδια, να επέτυχαν εφάμιλλης ή μεγαλύτερης αξίας έργα, αλλά στην "πραγματική ζωή" (ήτοι, στην καθημερινότητα) φαίνεται πως ισχύουν οι στίχοι του Γεωργίου Σεφέρη: "...πήραμε τη ζωή μας λάθος...". Άλλωστε, ο δρόμος για την κόλαση είναι συνήθως στρωμένος με τις καλύτερες προθέσεις...

ΕΡΗΜΗΝ

Pietro Testa : "Αλληγορία της σφαγής των νηπίων" (1630 – 1640) Ρώμη, Galleria Borghese

Ο πίνακας απεικονίζει ταυτοχρόνως τη σφαγή και τη φυγή στην Αίγυπτο, σύμφωνα με το κεφάλαιο Β' στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Ψηλά και ανάμεσα στα σύννεφα, συμβολίζοντας την Αθωότητα, εμφανίζεται μια νεαρή γυναίκα με τον άγγελο, περιστοιχισμένη από ερωτιδείς. Χειρονομεί, σα να θέλει να σταματήσει τη σφαγή. Η φυγή στη Αίγυπτο εικονίζεται δεξιά: η Αγία Οικογένεια, τη φυγή της οποίας η παραδοσιακή εικονογραφία παρουσιάζει να έχει γίνει με τη χρήση όνου, εικονίζεται εδώ καθώς απομακρύνεται με μια βάρκα.

Το σκηνικό δεν απαντάται μόνο στη Καινή Διαθήκη, αλλά επαναλαμβάνεται διαρκώς κάθε φορά που η ανθρώπινη χαμέρπεια και ποταπότητα παίρνουν μαζικές διαστάσεις και περιβάλλονται τον μανδύα της εθνικοφροσύνης και της φυλετικής ανωτερότητας. Εμφανίζεται όποτε υπάρχουν βιαίως ξεριζωμένοι και αποδιωγμένοι. Αναβιώνει οσάκις άτομα ή (μικρές ή μεγάλες) ομάδες ανθρώπων υφίστανται κάθε είδους διωγμούς και εξαναγκάζονται σε οτιδήποτε για να εξυπηρετηθούν τα (βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα) σχέδια και (υλικά) συμφέροντα των ήδη πανίσχυρων (εμφανών ή κρυμμένων) εξουσιαστών. Επιβεβαιώνεται, έτσι, η τετριμμένη θεωρία πως "το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό" και πως υπερισχύει το "δίκαιο του ισχυρότερου". Μόνο που, στην προκειμένη περίπτωση, "ισχυρός" είναι ο αδίστακτος που εξολοθρεύει ό,τι συναντά κατά την επεκτατική του επέλαση.

Σε αντίθεση με ό,τι διατείνεται η βουλησιαρχική θεωρία, παρατηρώντας τα καθημερινά τεκταινόμενα και προσεγγίζοντας την Ιστορία, μπορούμε να πούμε πως τα περισσότερα πράγματα συμβαίνουν ερήμην μας και εις βάρος μας. Σαφέστατα και υπάρχει η προσωπική ευθύνη του καθενός καθότι η αθωότητα είναι ένας βολικός μύθος (ανοχή, αδιαφορία και ατολμία σημαίνουν συνενοχή, δεδομένου ότι αφήνουν ελεύθερο το πεδίο στους επικυρίαρχους), αλλά οι άπληστοι αυθαιρετούντες επιστρατεύουν όλη τους την ισχύ και δε φείδονται θυμάτων προκειμένου να πετύχουν τον σκοπό τους. Η, με κάθε ευκαιρία, εν ψυχρώ εξολόθρευση αμάχων (όπως τώρα στον Λίβανο) αποδεικνύει του λόγου το αληθές.

Τέλος, για μία ακόμη φορά, επαληθεύεται η άποψη πως η ανθρώπινη Ιστορία είναι κυρίως μια αλληλουχία βιαιοτήτων με διαφορετικούς κάθε φορά πρωταγωνιστές – αν και οι ρόλοι συχνά αντιστρέφονται.

«Μαμά, εμείς φταίμε που είμαστε αθώοι;»

Σκίτσο του FORGES δημοσιευμένο στην ισπανική εφημερίδα EL PAIS (20.VII.2006)

THE TRUMAN SHOW

Στο βά(ό)θρο του βρίσκεται και πάλι το άγαλμα του Harry S. Truman. Δεκαοκτώ ημέρες μετά την αποκαθήλωσή του από διαδηλωτές που συμμετείχαν σε αντιπολεμικό συλλαλητήριο, ο Δήμ(ι)ος Αθηναίων και ο μπατσοϋπουργός προχώρησαν στην επανατοποθέτησή του. Αυτή ήταν η πέμπτη φορά που οι "εθνικώς υπερήφανοι" ταγοί του ελληνικού κράτους ασχολούνται με την επαναφορά του αγάλματος του 33ου Προέδρου των Η.Π.Α. (ο οποίος διέταξε τη ρίψη των δύο ατομικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι) στην "αρχική" του θέση.

Ένα σύντομο ιστορικό: Στις 29 Μαΐου 1963, μία μόλις εβδομάδα μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη, το άγαλμα τοποθετείται στη συμβολή των οδών Βασ.Κωνσταντίνου και Βασ.Γεωργίου. Ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής (ο "εθνάρχης", ντε!!!) δηλώνει πως «(…) αν οι Έλληνες θέλουν να επιβιώσουν ως ελεύθερο έθνος, θα πρέπει να μην ξεχάσουν τη δραματική περίοδο που συνδέει τον πρόεδρο Τρούμαν με την Ελλάδα. Αν οι Έλληνες το ξεχάσουν θα είναι άξιοι της μοίρας τους». Το μήνυμα του σκηνικού και των δηλώσεων είναι πολλαπλό και με πολλούς αποδέκτες: η τοποθέτησή του στο σημείο όπου συναντιούνται δύο δρόμοι με ονόματα βασιλέων σημαίνει πως το ηρωικό παρελθόν, το ένδοξο παρόν και το ελπιδοφόρο μέλλον της χώρας είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την κληρονομική μοναρχία, ενώ οι δηλώσεις του επαγγελματία εξουσιαστή προσπαθούν να πείσουν για την αναγκαιότητα να αναγνωρίζεται η "προσφορά" (έστω και με τη μορφή άμεσης επέμβασης) των ισχυρών "προστατών" μας. Ο Truman συνέδεσε την προεδρική του θητεία με την εμπέδωση της αμερικανικής πολιτικής στην Ελλάδα και στην Τουρκία, με την εφαρμογή του ομώνυμου δόγματος. Το "δόγμα Truman" αποτέλεσε τον αποφασιστικό παράγοντα που έγειρε την πλάστιγγα του ελληνικού εμφυλίου προς την πλευρά του εθνικού στρατού. Ας μην ξεχνούμε πως, μόλις λίγα χρόνια πριν στη Γιάλτα (Φεβρουάριος 1945), κομματιάστηκαν και μοιράστηκαν τα ιμάτια του μεταπολεμικού κόσμου, ο οποίος πριν ακόμη συνέλθει από την δεύτερη παγκόσμια φρίκη του 20ου αιώνα υποχρεώθηκε να βιώσει την παράνοια του λεγόμενου "ψυχρού πολέμου" – βασικός πρωταγωνιστής του οποίου υπήρξε και ο Truman. Επιστροφή στον πολυτάραχο βίο του αγάλματος, το οποίο δώρισε η "Ελληνοαμερικανική Εκπαιδευτική Προοδευτική Οργάνωση ΑΧΕΠΑ" (της οποίας ο Truman ήταν μέλος από το 1946):

Κατά τη διάρκεια των "Ιουλιανών" του 1965, διαδηλωτές εκτοξεύουν μπογιές και αυγά εναντίον του. Στις 25 Νοεμβρίου 1970, υφίσταται εκτεταμένες φθορές λόγω έκρηξης μηχανισμού που τοποθέτησε η αντιστασιακή οργάνωση "20η Οκτώβρη" για να καταγγείλει τη στήριξη των Η.Π.Α. στη δικτατορία των συνταγματαρχών. Στις 14 Μαΐου 1971 νέα έκρηξη και θάνατος ενός από τους φρουρούς του. Στις 26 Δεκεμβρίου 1972 ανακοινώνεται ο θάνατος του Truman και ο Παττακός καταθέτει στεφάνι. Έτσι, οι δικτάτορες καραβανάδες δείχνουν την ευγνωμοσύνη τους στους υπερατλαντικούς πάτρωνές τους που φρόντισαν για την επαγγελματική σταδιοδρομία ατόμων που δε θα μπορούσαν να σταθούν ούτε ως αχθοφόροι επαρχιακού σιδηροδρομικού σταθμού της εποχής εκείνης. Στις 22 Μαρτίου 1986 η "Επαναστατική Ομάδα Χρήστος Κασσίμης" τοποθετεί εκρηκτικό μηχανισμό και στέλνει το άγαλμα σε αποθήκη μέχρι την επαναφορά του τον Αύγουστο του 1987. Στις 28 Μαΐου 1999, διαδηλωτές που συμμετείχαν σε αντιπολεμική διαδήλωση κατά των επιδρομών στη Σερβία γκρεμίζουν το άγαλμα χρησιμοποιώντας βαριοπούλες και σφυριά. Στις 30 Μαρτίου 2003 μέλη του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ τυλίγουν το άγαλμα με χαρτί και γράφουν «Προς επιστροφή», σε ένδειξη αποδοκιμασίας της εισβολής των Η.Π.Α. στο Ιράκ.

Η Χιροσίμα ισοπεδωμένη...

Εν κατακλείδι, το άγαλμα του Truman είναι μόνιμος και (γιατί όχι;) θεμιτός στόχος μιας και συμβολίζει την αδιάλειπτη (και καθόλου αναίμακτη) επέμβαση της αλαζονικής υπερδύναμης σε (σχεδόν) κάθε γωνιά του πλανήτη. Το "δόγμα Truman" τέθηκε σε εφαρμογή το 1947 ως παροχή άμεσης οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας στις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Τουρκίας, με σκοπό την εξουδετέρωση της σοβιετικής επιρροής. Έκτοτε, οι άμεσες και έμμεσες (π.χ. υποκινούμενα δικτατορικά καθεστώτα) αναμίξεις έγιναν βασικό στοιχείο της πολιτικής των Η.Π.Α. οι οποίες ακόμη επιτυγχάνουν την ευημερία της ιθύνουσας ολιγαρχίας τους βασιζόμενες στις στρατιωτικές επεμβάσεις ανά την υφήλιο και στον οικονομικό επεκτατισμό και διείσδυση των επιχειρήσεών τους. Άλλωστε, ο τιμώμενος (άκρως δημιουργικό πνεύμα, γαρ) υπήρξε και ο ιδρυτής της C.I.A. εν έτει 1947.

ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΜΑΣ ΔΙΑΦΕΝΤΕΥΕΙ...

Δημοσιεύτηκε ως σημαντικό νέο σε διάφορες εφημερίδες (π.χ. "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", "ΝΕΑ") τη Δευτέρα 7 Αυγούστου 2006 και αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αποπροσανατολισμού, κρυμμένης είδησης και παγίδας όπου ο αναγνώστης κοιτάζει το δέντρο και χάνει το δάσος. Σύμφωνα με τα ρεπορταζ, «Κραυγή αγωνίας - φωνή διαμαρτυρίας για τις επιθέσεις στον Λίβανο ύψωσαν χθες φοιτητές από την πολύπαθη αυτή χώρα που βρέθηκαν στην ίδια συνεδρία με φοιτητές από το Ισραήλ, αλλά και με τον πρέσβη του Ισραήλ στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του Διεθνούς Ινστιτούτου Πολιτικών και Οικονομικών Σπουδών (ΔΙΠΟΣ), το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (ΜΑΙΧ)». Ακολουθεί μια συντομότατη όσο και "ανώδυνη" παρουσίαση του Δ.Ι.Π.Ο.Σ. σύμφωνα με την οποία «είναι ένας θεσμός για μετεκπαίδευση νέων επιστημόνων και πιθανών "μελλοντικών ηγετών", που οργανώνεται από το "The fund for American Studies" και την "Ελληνική Ενωση για Ατλαντική και Ευρωπαϊκή Συνεργασία"». Και, εδώ ακριβώς, αρχίζει το πανηγύρι. Διότι, αν κάποιος υποψιασμένος δε αρκεστεί στους διθυράμβους περί της (όντως) αποφασιστικής παρέμβασης των Λιβανέζων φοιτητών και θελήσει να πάει λίγο παραπέρα, θα αναρωτηθεί: "και, τι στο διάολο είναι αυτοί οι οργανισμοί;". Και, αν επιθυμεί να ταλαιπωρηθεί κι άλλο, θα ψάξει (π.χ. στην ιστοσελίδα www.gaaec.org και θα δει πως πρόκειται για την "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΛΑΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ" (ουφ...), η οποία αυτοπροσδιορίζεται ως "Μη Κερδοσκοπική, Μη Κυβερνητική Οργάνωση (Μ.Κ.Ο.) εγγεγραμμένη στο Πρωτοδικείο Αθηνών" που "(...) δεν έχει κανένα άμεσο ή έμμεσο δεσμό με κόμματα και πολιτικές παρατάξεις". Επίσης, "Με έμφαση στα διεθνή θέματα και την Ευρωατλαντική Συνεργασία, ένας από τους πρωταρχικούς στόχους της Ε.Ε.Α.Ε.Σ. είναι η ενημέρωση της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα και ο εποικοδομητικός διάλογος". Έτσι, "Με ενημερωμένους πολίτες, εποικοδομητικό διάλογο και εξεύρεση συναίνεσης στα μεγάλα ζητήματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής της χώρας, η Ε.Ε.Α.Ε.Σ. πιστεύει ότι θα προσφέρει τη συμβολή της στην αναβάθμιση της διεθνούς θέσης της Ελλάδας. Παράλληλα με αλληλοκατανόηση, αλληλεγγύη, συνεργασία και δημιουργία δεσμών φιλίας σε διμερές ή πολυμερές επίπεδο με μέλη άλλων Μ.Κ.Ο. του Ευρωατλαντικού χώρου και της περιφέρειάς μας, η Ε.Ε.Α.Ε.Σ. επιθυμεί να συμβάλει στην εμπέδωση της ειρήνης, στη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών και στην ανάπτυξη γενικότερα".

«Κατάπαυση του πυρός το συντομότερο δυνατόν» ζήτησε η υφυπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Μάγδα Σαχίν

«Να τελειώσουν όλα γρήγορα» ευχήθηκε ο πρέσβης του Ισραήλ Ραμ Αβιράμ

Ο Λιβανέζος φοιτητής διαβάζει το μήνυμα των συμπατριωτών του προς τον πρέσβη του Ισραήλ και τους άλλους επισήμους

Στην ιστοσελίδα του Δ.Ι.Π.Ο.Σ. διακρίνεται καθαρά το νατοϊκό σύμβολο, το οποίο υπερισχύει της ελληνικής σημαίας και περιβάλλεται από 12 αστέρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (τραπεζών;). Μια πολυπληθής παρτούζα...

Επίσης, εμφανίζεται και το παρακάτω σύμβολο τη σημασία του οποίου αγνοούμε προσώρας (πάντως, θυμίζει τη φασιστική φλόγα).

Το Ν.Α.Τ.Ο., λοιπόν, με τους απανταχού πρόθυμους (εν προκειμένω, τους εν Ελλάδι) λακέδες του, μετεκπαιδεύει "νέους επιστήμονες" και "πιθανούς μελλοντικούς ηγέτες" (λαοπρόβλητους, άραγε;). Θα ήταν ενδιαφέρον να μαθαίναμε ποιοί "ηγέτες" έχουν "εκπαιδευτεί" (σε τι;) και προωθηθεί (πώς;) παγκοσμίως από παρόμοιους οργανισμούς με μοναδικό σκοπό την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των όποιων κυρίαρχων της οικουμένης. Ο ρόλος του Ν.Α.Τ.Ο. και οι "αγαθοεργίες" του είναι γνωστά τοις πάσι...

Τέλος, αξίζει να δούμε ποιοι χορηγοί λαμβάνουν τις ευχαριστίες του Δ.Ι.Π.Ο.Σ. στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα (κρατήστε την ανάσα σας και κλείστε τη μύτη σας - λόγω μπόχας): Epicos, Group 4 / Wackenhut (οι γνωστές, ενοποιημένες πλέον, εταιρίες χρηματαποστολών), Intracom (γίγαντα Roco, συγγνώμη, Κόκκαλη εννοούμε), Lockheed Martin (γνωστοί και μη εξαιρετέοι έμποροι θανάτου - οπλικών συστημάτων, δηλαδή), Υπουργείο Εσωτερικών (ε, ναι, το "δικό μας"), Υπουργείο Εθνικής Αμύνης ("δικό μας" ΚΑΙ αυτό - αμ' πώς!), Ε.Ρ.Τ. (την οποία συντηρούμε μέσω των λογαριασμών της Δ.Ε.Η.), Ευρωπαϊκή Ένωση (είπαμε, των τραπεζών - αυτή που δημιουργήθηκε για να λειτουργήσει ως αντίβαρο στις Η.Π.Α.) και, τέλος, το ηρωικό και ατρόμητο Ν.Α.Τ.Ο. (Τμήμα Δημόσιας Διπλωματίας, λέει...). Αυτά τα ωραία...

Θα κλείσουμε με δύο εικόνες οι οποίες παρουσιάζουν συνοπτικά τα θεάρεστα έργα των "ηγετών" όλων των εποχών. Καλη(;)νύχτα μας...

Η ΧΙΡΟΣΙΜΑ ΤΗΣ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑΣ

"Η δημιουργία του Αδάμ" του Michelangelo Buonarroti,

Ρώμη, Cappella Sistina

"Η δημιουργία της Εύας" του Michelangelo Buonarroti, Ρώμη, Cappella Sistina

Την 6η Αυγούστου 1945 μ.Χ. η "ελαστική συνείδηση" θριαμβεύει και πάλι. Για το κάθε τι υπάρχει η κατάλληλη εξήγηση - δικαιολογία που αποενοχοποιεί ακόμη και την πλέον αποτρόπαιη πράξη.

Καθημερινά αποδεικνύεται πως η ανθρωπότητα είναι ένα άκρως αποτυχημένο "πείραμα", ένα ελαττωματικό μηχάνημα μιας βιομηχανίας αμφιβόλου ηθικής. Κι αν είμαστε "κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν" του δημιουργού μας, τότε προσκυνούμε είδωλα αιμοβόρα και μοχθηρά που έχουν νομιμοποιήσει το δόγμα "ο θάνατός σου η ζωή μου" σε όλη την επικράτεια των άλογων κι έλλογων όντων...

(...) Αντισταθείτε στις φοβερές σημαίες των κρατών και τη διπλωματία στα εργοστάσια πολεμικών υλών σ' αυτούς που λένε λυρισμό τα ωραία λόγια στα θούρια στα γλυκερά τραγούδια με τους θρήνους στους θεατές στον άνεμο σ' όλους τους αδιάφορους και τους σοφούς στους άλλους που κάνουνε το φίλο σας ως και σ' εμένα, σ' εμένα ακόμα που σας ιστορώ αντισταθείτε.

Τότε μπορεί βέβαιοι να περάσουμε προς την ελευθερία.

Μιχάλης Κατσαρός "Η διαθήκη μου"

ΜΕΤΑΦΕΡΟΜΕΝΗ ΚΟΛΑΣΗ

Κατακλυζόμαστε από μιαν άφατη και απεριόριστη αλαζονεία. Ορθώνουμε θηριώδεις πολιτείες και οχυρωνόμαστε εντός τους. Θεωρούμε τη φύση μονίμως απειλητικό εχθρό και προσπαθούμε να την καθυποτάξουμε και να τη δαμάσουμε (όπως ο Ξέρξης, ο οποίος νόμιζε πως μπορούσε να αλυσοδέσει τη θάλασσα). Αντιμαχόμαστε και υπονομεύουμε ό,τι συμβάλλει στη βελτίωση της ύπαρξής μας. Συνάπτουμε λυκοφιλίες με ορατούς και αόρατους δαίμονες και πιστεύουμε πως θα καλύψουμε το εσωτερικό μας κενό γεννώντας και εγκαθιστώντας τέρατα.

Έννοιες όπως η κερδοσκοπία, η τσιμεντοποίηση των πάντων, η αποξένωση και ο ανθρωποβόρος ανταγωνισμός, καθαγιάζονται σε μια ιδιότυπη κολυμβήθρα του Σιλωάμ και ανακάμπτουν με νέες και πιο ελκυστικές ονομασίες όπως ανάπτυξη, δημιουργία, ευημερία και ευδαιμονία, ελεύθερη πρωτοβουλία, κλπ. Και, φυσικά, επικρατούν ολοκληρωτικά.

Κάποιες φορές διαπιστώνουμε πως, παρά τις όποιες ενέργειές μας, δεν είναι δυνατό να κυριαρχήσουμε απόλυτα και πάντα μένουμε με την αίσθηση του λειψού και του ανικανοποίητου. Η δυσφορία γιγαντώνεται και τα αδιέξοδα προβάλλουν αξεπέραστα ενώπιόν μας. Μια τέτοια περίπτωση είναι και η θερινή περίοδος, κατά την οποία ο υδράργυρος ανεβαίνει κατακόρυφα και δεν μπορούμε να βρούμε έναν (φυσικό) τρόπο να προστατευτούμε.

Έτσι, επιχειρούμε να "αποδράσουμε", να γλιτώσουμε έστω και προσωρινά, ώσπου να κοπάσει "η επίθεση του εχθρού". Εκστρατεύουμε σε "τόπους διαφυγής" και αφιερωνόμαστε ολοψύχως στην ολοκληρωτική δήωση τους, έχοντας προηγουμένως παραβιάσει ανοιχτές πύλες...

Περιφράσσουμε παραλίες, οικοδομούμε οπουδήποτε, καταστρέφουμε οτιδήποτε θεωρούμε "εμπόδιο", ρυπαίνουμε ακατάσχετα (άλλωστε, ρυπαρή είναι η φύση μας) και, γενικά, συμπεριφερόμαστε όπως και όταν βρισκόμασταν στον τόπο που μας καταπίεζε. Ο Νίκος Καββαδίας είχε γράψει τον στίχο "όλον τον κόσμο γύρισες και τίποτα δεν είδες...", περιγράφοντας γλαφυρότατα τον άνθρωπο που κουβαλάει το "καβούκι" του όπου κι αν βρεθεί. Ο μαζάνθρωπος (σύγχρονος ή παλαιότερων εποχών) είναι ένα αυτιστικό υβρίδιο που υπερασπίζεται σθεναρά την ορθότητα και το τελεσίδικο των επιλογών του, απαιτώντας να προσαρμόσει στα δικά του δεδομένα τους τόπους που επισκέπτεται παρά να ανοίξει τα στραβά του σε κάτι άγνωστο σε αυτόν, ούτως ώστε να διευρύνει τον απελπιστικά περιορισμένο ορίζοντα που εκτείνεται εμπρός του.

Η πιο ύπουλη κόλαση βρίσκεται εντός μας, είμαστε οι αποκλειστικοί της συντηρητές και αντιπρόσωποι, καθώς και οι πλανόδιοι μικρέμποροί της...

ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟΙ

Hieronymus Bosch: Λεπτομέρεια της δεξιάς πλευράς από τον πίνακα "Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων" (1504)

Ας μη λησμονούμε πως η ευδαιμονία (επίπλαστη ή χειροπιαστή) έχει πάντα το τίμημά της και πως ο "τροχός" γυρίζει διαρκώς και, μάλιστα, με ρυθμό ή ταχύτητα που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε ή να επηρεάσουμε...

Λένε πως η Ιστορία "διδάσκει". Ίσως... Το ζητούμενο είναι ποιος διδάσκεται, ποιος έχει τη διάθεση και τη γενναιότητα να διεισδύσει (και) στα εσώψυχά του, να συμπεράνει, να "αυτομαστιγωθεί", να ενδοσκοπήσει, να αναμετρηθεί με τη συνείδησή του, να...

Ο μακαρίτης Pierre Vidal Naquet υποστήριζε πως η αλήθεια επανεμφανίζεται όταν έχει επιμελημένα σβηστεί και πως η λήθη δεν είναι χωρίς επιπτώσεις: πράγματι, επαναφέρει τα ίδια προβλήματα (με διαφορετικό, ίσως, μανδύα) και προκαλεί τερατογενέσεις (οι οποίες έχουν, πάντα, ανθρώπινο πρόσωπο).