ΑΙΜΑΤΗΡΗ ΟΥΤΟΠΙΑ

Συνέχεια από το προηγούμενο...

Ονομάζεται Kang Kek Ieu, αλλά έμεινε στην Ιστορία με το ψευδώνυμο "Duch". Χώρος δράσης του, το κτίριο "S-21" (Security Prison) της οδού 113, στην Πνομ Πενχ (πρωτεύουσα της Καμπότζης). Σήμερα, το συγκεκριμένο κτίριο στεγάζει το "Μουσείο της Γενοκτονίας" που διέπραξαν οι "Ερυθροί Χμερ" (στην εξουσία, από τις 17 Μαρτίου 1975 έως τις 7 Ιανουαρίου 1979). Ο "Duch", καθηγητής μαθηματικών, διέταξε τον θάνατο σχεδόν 15.000 κρατουμένων που βρίσκονταν υπό την επιτήρησή του - μόνον έξι γλίτωσαν, εντελώς τυχαία. «Περισσότερο αξίζει μια Καμπότζη με λίγο πληθυσμό, παρά μια χώρα γεμάτη ανίκανους», υποστήριζε. Μέσα σε σχεδόν 40 μήνες, οι "Ερυθροί Χμερ" εξολόθρευσαν (με μαθηματική ακρίβεια) όλους τους Μαρτίου διανοούμενους της χώρας στο σχολείο Tuol Sleng, στην καρδιά της Πνομ Πενχ. Στις 17 Μαρτίου 1975, οι "Ερυθροί Χμερ" μπήκαν θριαμβευτές στην Πνομ Πενχ, ανατρέποντας το (τοποθετημένο από τις Η.Π.Α. το 1970) δικτατορικό καθεστώς του στρατηγού Lon Nol. Αμέσως, το νέο καθεστώς (υπό την ηγεσία του Pol Pot - γνωστότερος ως "αδελφός νούμερο 1") ξεκίνησε ανηλεείς διωγμούς εναντίον του μεγάλου μέρους των κατοίκων της χώρας. Σχεδόν 1.700.000 άνθρωποι (σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού, ίσως και αρκετά περισσότεροι) εξολοθρεύθηκαν έως τις 7 Ιανουαρίου 1979, όταν η Πνομ Πενχ κατελήφθη από τις απελευθερωτικές δυνάμεις της Καμπότζης (με την υποστήριξη των Βιετναμέζων). «Η επανάσταση δεν επιθυμεί τίποτα περισσότερο από την απλή ευτυχία του αγρότη, ο οποίος ζει από τον καρπό της εργασίας του χωρίς να χρειάζεται τα δυτικά προϊόντα που τον μετατρέπουν σε εξαρτημένο καταναλωτή», διεκήρυσσε ο "Duch". Με την πτώση του αιμοσταγούς καθεστώτος, ο "Duch" διέφυγε και κατέφυγε στην εκκλησία "West Christian Church" στο Los Angeles. Η πραγματική του ταυτότητα αποκαλύφθηκε το 1998 και, τον Μάη του 1999, συνελήφθη και μεταφέρθηκε σε φυλακή του Ο.Η.Ε. στην Πνομ Πενχ. Εδώ και 8 χρόνια, κρατεται σε φυλακή της Καμπότζης που ελέγχεται από στρατιωτικούς της χώρας.

Προ ολίγων μηνών, συνέντευξη που παραχώρησε αυτός ο αξιολάτρευτος άνθρωπος, δημοσιεύθηκε στην αγγλική εφημερίδα "The Independent" (11.II.2008) και στην ισπανική "EL PAίS" (10.II.2008). Τη συνέντευξη (από τον 66ετή κρατούμενο που περιμένει να δικαστεί) πήρε ο Ιταλός δημοσιογράφος Valerio Pellizzari. «Χωρίς μαγνητόφωνο, χωρίς φωτογραφική μηχανή, δίχως να μπορώ να μιλήσω άμεσα μαζί του στα αγγλικά ή στα γαλλικά, παρά μόνο με την αναγκαστική μεσολάβηση ενός καμποτζιανού διερμηνέα», γράφει ο Pellizzari. Οι απαντήσεις του Kang Kek Ieu έχουν ενδιαφέρον στο βαθμό που δείχνουν τη συνήθη ανθρώπινη πρακτική, ιδίως όταν πρόκειται για καταστάσεις ακραίες: μπορώ να κάνω τα πάντα (κυριολεκτικά) προκειμένου να επιβιώσω και (γιατί όχι;) για να ευημερήσω και, όταν όλα καταρρεύσουν και οφείλω να λογοδοτήσω, επικαλούμαι την απόλυτη (τω καιρώ εκείνω) αδυναμία αντίδρασης και την (ιερή) υποχρέωσή μου να εκτελώ τις διαταγές των "ανωτέρων" μου... Ας απολαύσουμε:

«(...) Οι "Ερυθροί Χμερ" εκκένωσαν την πρωτεύουσα. Δεν υπήρχε, πλέον, αστικός πληθυσμός. Τα σχολεία και τα νοσοκομεία τα έκλεισαν. Οι παγόδες άδειες, όπως και οι δρόμοι. Ελάχιστοι άνθρωποι μπορούσαν να μετακινηθούν και αυτοί ήταν οι αγγελιαφόροι του καθεστώτος που εξυπηρετούσαν την επικοινωνία των γραφείων (...) Οι "Ερυθροί Χμερ" είχαν σπουδάσει στη Σορβόνη, στο Παρίσι, δεν ήταν άγριοι και αμόρφωτοι. Όμως, στο Tuol Sleng, υπήρχε μια διαδεδομένη και σιωπηλή πειθώ - δεν ήταν απαραίτητες γραπτές οδηγίες. Όλοι όσοι εργαζόμασταν σε εκείνο το μέρος, γνωρίζαμε πως όποιος έμπαινε εκεί έπρεπε να καταστραφεί ψυχολογικά και, βαθμιαία, να εκμηδενισθεί. Δεν υπήρχε κανένας τρόπος διαφυγής, καμία απάντηση δεν μπορούσε να αποτρέψει τον θάνατο (...) Αυτές οι μέθοδοι δε με έπειθαν, ήδη από τότε που δούλευα για το "Γραφείο 13". Όμως, τότε, υπήρχε η πρόφαση της επαναστατικής πάλης, της παρανομίας, της εξουδετέρωσης των κατασκόπων ή όσων μπορούσαν να εξελιχθούν σε κατασκόπους. Μετά, όταν ξεκίνησαν οι δραστηριότητες στο Tuol Sleng, ρώτησα κάποιες φορές τους ανωτέρους μου αν ήταν απαραίτητη η χρήση τόσης βίας. Ο Son Sen δεν απαντούσε ποτέ, αλλά ο Nuon Chea (ο "αδελφός νούμερο 2" στην ιεραρχία) μου έλεγε να μην το σκέπτομαι. Προσωπικά, δεν μπορούσα να δώσω απάντηση. Το αντιλήφθηκα με το πέρασμα του χρόνου: ήταν ο Ta Monk (Θεωρούμενος από όλους ως ο πλέον αιμοδιψής "Χμερ") εκείνος που είχε διατάξει την εξόντωση όλων των φυλακισμένων. Όπου κι αν κοιτάζαμε, βλέπαμε εχθρούς.Όταν ανακάλυψα πως στον κατάλογο με τους μελλοθάνατους βρισκόταν και ο υπουργός οικονομίας, Von Vet, ένιωσα ένα ισχυρότατο σοκ Αισθανόμουν στριμωγμένος στη γωνία, όπως όλοι όσοι βρισκόμασταν σ' εκείνα τα γρανάζια. Δεν είχα δυνατότητα επιλογής. Ο Pol Pot (ο "αδελφός νούμερο 1") δεν ήταν ποτέ ικανοποιημένος από τις ανακρίσεις κι επέμενε να είμαστε πιο καχύποπτοι και να ανακρίνουμε εξαντλητικά (...) Αν κάποιος ψάχνει για ευθύνη και διαφορετικούς βαθμούς ευθύνης, το μόνο που μπορώ να πω είναι πως δεν υπήρχε οδός διαφυγής για όποιον έμπαινε στον μηχανισμό εξουσίας του Pol Pot. Μόνο οι ανώτατοι αξιωματούχοι γνώριζαν την πραγματική κατάσταση της χώρας, ενώ τα "μεσαία" στελέχη την αγνοούσαν (...) Την εποχή της επανάστασης ήμουν 25 ετών, η Καμπότζη ήταν μια χώρα διεφθαρμένη, ο κομμουνισμός υποσχόταν πολλά κι εγώ πίστευα σ' εκείνες τις υποσχέσεις. Κι όμως, εκείνο το εγχείρημα απέτυχε (...) Αν επιχειρούσα να δραπετεύσω, η οικογένειά μου θα είχε την τύχη των φυλακισμένων της Tuol Sleng. Η φυγή μου και η εξέγερσή μου δε θα μπορούσαν να βοηθήσουν κανέναν.» Η τελευταία ερώτηση του δημοσιογράφου είναι: «Σήμερα, δεν υπάρχει ούτε ένα από την τότε ηγεσία των "Ερυθρών Χμερ" που να αποδέχεται προσωπική ευθύνη ή λάθος. Εκείνη την περίοδο, ήσαστε όλοι δειλοί ή, τώρα, είσαστε όλοι ψεύτες;». Από το στόμα του "Duch" δε βγαίνει ούτε μια λέξη...

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΕΪΜΑΡΟΓΛΟΥ

Δύο έργα της Δέσποινας Μεϊμάρογλου παρουσιάζονται στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Λιμάνι, Αποθήκη Β1, έως τις 30 Απριλίου 2008), στα πλαίσια της έκθεσης "Genius Seculi".

Η πρώτη παρουσίαση, "Discovering the other – Tuol Sleng. After all, who rewrites history better than you?", αναφέρεται στο στυγνό καθεστώς των "Ερυθρών Χμερ" που αιματοκύλισε (περίπου 1.700.000 θύματα) την Καμπότζη επί τέσσερα χρόνια (1975 – 1979). Η Μεϊμάρογλου επιχειρεί μια πιστή αναπαράσταση μιας φυλακής – χώρου βασανιστηρίων (παλαιότερα λειτουργούσε ως σχολείο) που, σήμερα, στεγάζει το "Μουσείο της Γενοκτονίας". Στο εσωτερικό του σκοτεινού δωματίου αναρτήθηκαν φωτογραφίες που τράβηξε η ίδια στο εσωτερικό του μουσείου και στις οποίες απεικονίζονται κάποια από τα θύματα του καθεστώτος. Η Μεϊμάρογλου "παίζει" με τις έννοιες "θύτης" και "θύμα", όταν αντικαθιστά με φωτογραφίες θυμάτων το πρόσωπο του νεαρού στρατιώτη.

Η δεύτερη παρουσίαση, "Annette Mc Gavigan. A personal story becomes History", αναφέρεται στη νεαρή Ιρλανδή που έχασε τη ζωή της (σε ηλικία μόλις 14 ετών) από πυρά Άγγλων στρατιωτών στις 6 Σεπτεμβρίου 1971, στο Derry της κατεχόμενης Βόρειας Ιρλανδίας. Προσωπικά αντικείμενα του θύματος και οπτικοακουστικό υλικό, συνθέτουν την αποτύπωση μιας ταραγμένης περιόδου (μία από τις πολλές) στην κακοποιημένη αυτή χώρα.

ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΣΚΛΑΒΙΑ

Την Κυριακή 6 Απριλίου 2008, η εφημερίδα "Ριζοσπάστης" έγραψε για μια σύγχρονη ιστορία εργατικής εκμετάλλευσης διεθνούς επιπέδου. Τρεις αμμοβολιστές από την Ξάνθη, οι Λεωνίδας Θεοχάρης, Νίκος Ασλαμαζίδης και Μπορίς Αθανασιάδης, εργάστηκαν επί έξι μήνες (ανασφάλιστοι) στα ναυπηγεία (από τα μεγαλύτερα της Γαλλίας) της πόλης Saint-Nazaire. Τους είχαν τάξει παχυλούς μισθούς, ασφάλιση και άριστη διαμονή... Όμως, οι τρεις στοιβάζονταν κάθε βράδυ σε μία άθλια πανσιόν, μαζί με άλλους εργαζόμενους. «Στους 6 μήνες πληρωθήκαμε 4 φορές από το αφεντικό, που μας έδινε άλλα από αυτά που συμφωνήσαμε», δηλώνει ο Λεωνίδας Θεοχάρης.

Στις 14 Μαρτίου ξεκίνησαν απεργία πείνας, απαιτώντας την αμοιβή των δεδουλευμένων τους. Η εκδήλωση της απελπισίας τους έλαβε τέλος 19 ημέρες μετά, αφού (μετά από γενική κατακραυγή) νορβηγική εταιρεία Aker Yards (η οποία διαχειρίζεται τα ναυπηγεία της Saint-Nazaire) τους κατέβαλε από 7.300 ευρώ (σε επιταγές) και το αεροπορικό εισιτήριο της επιστροφής.

Λεωνίδας Θεοχάρης, Νίκος Ασλαμαντζίδης, Μπορίς Αθανασιάδης

Οι τρεις Έλληνες αμμοβολιστές (καθισμένοι στα σκαλιά του γυμναστηρίου όπου διέμεναν) κρατούν τις επιταγές εξόφλησης των δεδουλευμένων τους

Τη νύχτα της Κυριακής 13 προς Δευτέρα 14 Απριλίου 2008, ο (35 ετών) Νίκος Ασλαμαντζίδης, εξαντλημένος και καταβεβλημένος από την πολυήμερη ασιτία, απεβίωσε στο σπίτι του σε χωριό κοντά στην Ξάνθη.

Η "ευελιξία" και η "απασχολισημότητα", καθώς και άλλες παρόμοιες έννοιες που υποστηρίζουν και προωθούν οι νταβατζήδες εξουσιαστές (θυμάστε τον Σημίτη;), βρίσκουν την κατάλληλη εφαρμογή στα χέρια των σύγχρονων δουλεμπόρων - κεφαλοκυνηγών (π.χ. ιδιωτικά γραφεία ευρέσεως εργασίας) που βρίσκουν πάμφθηνη εργατική δύναμη για μεγάλες εταιρείες. Ο Dickens (και πάλι) δικαιώνεται...

DEIMANTAS NARKEVIČIUS

Τρία έργα του Λιθουανού Deimantas Narkevičius παρουσιάζονται στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Λιμάνι, Αποθήκη Β1, έως τις 30 Απριλίου 2008), στα πλαίσια της έκθεσης "Genius Seculi". Πρόκειται για τρεις video-εγκαταστάσεις που αναφέρονται στο πώς βίωσε η χώρα του το δεύτερο μισό του 20^ού αιώνα.

Στο πρώτο video, με τίτλο "Once in the XX Century", ο Narkevičius παρουσιάζει την αποκαθήλωση και απομάκρυνση του αγάλματος του Vladimir Ilich Ulyanov (δηλαδή, του Lenin) από την κεντρική πλατεία του Βίλνους, τον Σεπτέμβριο του 1991. Το ευρηματικό τέχνασμα που χρησιμοποιεί ο Narkevičius, είναι το αντίστροφο μοντάρισμα της φυσικής σειράς των εικόνων, με αποτέλεσμα την αντιστροφή της ιστορικής πραγματικότητας. Έτσι, αντί για την εκδίωξη του αγάλματος, παρακολουθούμε την "επανέγερσή" του εν μέσω επευφημιών κι ενθουσιωδών χειροκροτημάτων. «Όλοι έδειχναν να πιστεύουν πως αν απομάκρυναν ό,τι σχετιζόταν με το σοβιετικό καθεστώς, η κοινωνία θα ζούσε άμεσες και ουσιαστικές αλλαγές. Στην πραγματικότητα, βέβαια, απλώς απαλλάσσονταν με βίαιο τρόπο από τις υλικές μαρτυρίες και τα ίχνη του σοβιετικού παρελθόντος, χωρίς η απομάκρυνση των ορατών συμβόλων να μπορεί να εξασφαλίσει την επιθυμητή λήθη και την ουτοπία του φιλελευθερισμού που τότε φάνταζε μονόδρομος», διευκρινίζει ο Narkevičius.

Στη δεύτερη video-εγκατάσταση ("Disappearance of a Tribe"), ο Narkevičius ανασυνθέτει την ιστορία του πατέρα του (και της εποχής του) χρησιμοποιώντας ασπρόμαυρες οικογενειακές φωτογραφίες. Η παρουσίαση ολοκληρώνεται με το κατευόδιο φίλων και συγγενών γύρω από το φέρετρο του νεκρού πατέρα. Στην "εξαφάνιση μιας φυλής", ο Narkevičius δείχνει το τέλος του σοβιετικού κοινωνικού μοντέλου που σημάδεψε τη γενιά του πατέρα του και μοιάζει με μια ψύχραιμη απόπειρα καταγραφής μιας εποχής χωρίς ιδιαίτερη νοσταλγική διάθεση.

Τέλος, στο "Energy Lithuania", ο Narkevičius επισκέπτεται ένα από τα τελευταία εναπομείναντα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που ανάγονται στη σοβιετική εποχή. Γύρω από το εργοστάσιο αυτό, χτίστηκε μία ολόκληρη πόλη που φιλοξένησε ανθρώπους που επέστρεψαν (τα έτη 1956 και 1957) από τις φυλακές της Σιβηρίας και αποτέλεσαν το εργατικό προσωπικό που έβαλε σε εφαρμογή τις γραμμές παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος.

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑΡΙΚΑ ΚΑΘΑΡΜΑΤΑ

Η φωτογραφία είναι μέρος ολοσέλιδης διαφήμισης μεγάλου παιχνιδοκαταστήματος (το οποίο, "φέρνει το Πάσχα") σε ημερήσια εφημερίδα. Εικονίζονται έξι (6) λαμπάδες, συνοδευόμενες (βεβαίως-βεβαίως) από δελεαστικά "καλούδια". Βέβαια, το βασικό προϊόν δεν είναι η πασχαλινή λαμπάδα - τα πιτσιρίκια θα ενδιαφερθούν, κυρίως, για τα παρελκόμενα "δώρα". Οι τιμές των προπαγανδιζόμενων προϊόντων κυμαίνονται από 30 έως 50 ευρώ (χλιδάτη ανάσταση θα κάνουν οι μπόμπιρες). Έχουμε και λέμε, λοιπόν: α) λαμπάδα "τάδε", συλλεκτική έκδοση (!!!), β) λαμπάδα "Barbie" (για ορθά πρότυπα;) γ) λαμπάδα "Music Star" (για μουσικόφιλους;) δ) λαμπάδα συνοδευόμενη από πατίνι (συμβολικό;) και ποδοσφαιρική φανέλα με την επιγραφή "παικταράς" στην πλάτη (εν όψει του επερχόμενου ευρωπαϊκού πρωταθλήματος) ε) λαμπάδα με δώρο D.V.D. (για τους εκκολαπτόμενους λάτρεις της 7ης τέχνης;) και, στ) λαμπάδα - ταμειακή μηχανή (για μελλοντικούς επιχειρηματίες ή, λογικότερα, «όσο και να προσπαθήσετε, ταμίες σε πολυκατάστημα θα καταλήξετε»).

Έγραφε προ ετών ο Στάθης Σταυρόπουλος ("Ελευθεροτυπία" 12.12.2003): «Ζοφερός καιρός και μυστήριες μέρες... Στα ραδιόφωνα κυκλοφορεί διαφήμιση των Τζάμπο μπεμπέ (ποιων άλλων;) που προσπαθεί να περάσει το "μήνυμά της" μέσω των κοπράνων (!!) και της οσμής τους (!!!), γνωστού τηλεαθλιοαθλητικοσχολιαστή - επίσης της πιτυρίδας του, άτινα προτείνει για κουραμπιεδόσκονη (να μην ξαναφάμε ποτέ κουραμπιέ) και δεν συμμαζεύεται... Ζοφερά πράγματα, κακόγουστα (...)».

Η εικονιζόμενη διαφήμιση εκπορεύθηκε από άλλο παιχνιδοκατάστημα, αλλά η πρακτική συνίσταται πάντα στην αιώνια γκεμπελίστικη προπαγάνδα και την ανηλεή πλύση εγκεφάλου: «Θα τους βομβαρδίσουμε αλύπητα, θα τους πείσουμε για τη χρησιμότητα των εμπορευμάτων μας, θα τους κάψουμε τον εγκέφαλο (τώρα, που είναι ακόμη απονήρευτα) και θα μπουν από μόνα τους στη σειρά - τα πρόβατα του μέλλοντος».

ΝΕΚΡΗ ΤΕΧΝΗ

Μετά τον "Habacuc", έτερος "καλλιτέχνης" (αυτή τη φορά Γερμανός) επιχειρεί να "ταράξει τα λιμνάζοντα νερά" της σύγχρονης τέχνης. Σύμφωνα με την αγγλική εφημερίδα "The Times" (23.04.2008), ο (39 ετών) Georg Schneider ψάχνει κάποιον ετοιμοθάνατο να περάσει τις τελευταίες ώρες του σε γκαλερί, όπου «το κοινό θα θαυμάζει τον τρόπο που φωτίζεται η σάρκα ενός ανθρώπου που αγωνίζεται για την ύστατη πνοή». Ο Schneider είχε τη συγκεκριμένη ιδέα από το 1996 και τώρα έχει προσλάβει έναν παθολόγο κι έναν συλλέκτη τέχνης για να βρουν τον υποψήφιο. Έχοντας ασχοληθεί με την έννοια του θανάτου στο μεγαλύτερο μέρος της καλλιτεχνικής του πορείας, δηλώνει: «Ο ετοιμοθάνατος θα καθορίσει εκ των προτέρων τα πάντα, θα αποτελέσει το απόλυτο κέντρο της προσοχής. Όλα θα γίνουν σε συνεννόηση με τους συγγενείς και το κοινό θα παρακολουθήσει τον θάνατο μέσα σε κατάλληλη ιδιωτική ατμόσφαιρα».

Η Beatrix Kalwa, ιδιοκτήτρια γκαλερί με επιρροή, αντιλέγει: «Υπαρξιακά ζητήματα, όπως ο θάνατος, η γέννηση και η πράξη αναπαραγωγής, δεν ανήκουν σε μουσείο. Υπάρχει θεμελιώδης διαφορά ανάμεσα στην αναπαράσταση αυτών των γεγονότων σε καλλιτεχνική μορφή και στην εν εξελίξει έκθεσή τους». Κάτι ανάλογο υποστήριξε και ο επικεφαλής των γερμανικών ιδρυμάτων ασύλων για ανίατους, Eugen Brysch: «Αυτό είναι καθαρή ηδονοβλεψία και χλευασμός αυτών που πεθαίνουν».

Πάντως, ο Schneider υποστηρίζει πως ο θάνατος είναι ήδη απομυθοποιημένος και πως ο στόχος του είναι να αποκαταστήσει τη χάρη του. Κάποτε είχε δεχτεί εγκωμιαστική κριτική για το γλυπτό μιας νεκρής γυναίκας, ενώ το 2000 είχε υποδυθεί ο ίδιος τον νεκρό.

Σκίτσο του Bernardo Erlich ("EL PAίS" 25.IV.2008)

ΓΕΡΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΑ !!!

Όταν αναγορεύονται σε αποκαλυπτική είδηση (μετά τυμπανοκρουσιών) καθημερινές καταστάσεις τις οποίες γνωρίζουν και βιώνουν οι πάντες, υπάρχει ακόμη σοβαρότερος λόγος ανησυχίας. «Βρώμικο αέρα αναπνέουν έξι ελληνικές πόλεις» κραυγάζει στο πρωτοσέλιδό της η καθημερινή λαμπρακειάδα. Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Λάρισα, Πάτρα, Βόλος και Ηράκλειο, βρίσκονται ανάμεσα στις 20 πιο επιβαρημένες ατμοσφαιρικά ευρωπαϊκές πόλεις - υπερβαίνοντας τα όρια στα αιωρούμενα μικροσωματίδια, καθώς και στη συγκέντρωση διοξειδίου του αζώτου και όζοντος. Τα συγκεκριμένα συμπεράσματα προέκυψαν μετά από μετρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα πλαίσια του προγράμματος "Α.Ρ.Η.Ε.Α." (Air Pollution and Health - A European Approach) για τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία. Πάντως, δε μάθαμε κάτι καινούριο: επιβαρύνεται η υγεία μας και μειώνεται το προσδόκιμο ζωής .

Όλα αυτά είναι γνωστά, γνωστές είναι και οι αιτίες που προξενούν (και επιδεινώνουν) τέτοιες καταστάσεις. Κάποια ερωτήματα τίθενται αυτομάτως και, μάλλον, θα παραμείνουν ρητορικά: ποιος (καθ)ορίζει κι επιβάλλει τα περίφημα "όρια επιφυλακής"; (μήπως συμπίπτουν με τα έσχατα όρια αντοχής του "μέσου" ανθρώπινου οργανισμού;). Αν, όλοι εμείς, υποφέρουμε καθημερινά από αυτήν την απαίσια κατάσταση, γιατί δεν περικόπτουμε κάπως τον ημερήσιο υπερδραστήριο και φθοροποιό μας καταναλωτισμό, ούτως ώστε να πάρουμε (και κυριολεκτικά) μιαν ανάσα; Φαίνεται πως, ο μιθριδατισμός μας έχει κατακυριεύσει και η πλύση εγκεφάλου (που επιτρέψαμε να μας κάνουν) έπιασε τόπο. Άλλες εξηγήσεις;

EL SISTEMA

Σίγουρα, ο πρόεδρος της Venezuela Hugo Rafael Chávez Frías δεν είναι αρεστός σε όλους, τουναντίον, έχει πολλούς παθιασμένους επικριτές και θανάσιμους εχθρούς. Αυτό δε σημαίνει πως δεν έχει να παρουσιάσει θετικό κοινωνικό έργο.

Μία από τις επιτυχίες που πρέπει να του πιστωθεί (όχι, βέβαια, εξ ολοκλήρου) ονομάζεται "El Sistema" και οι στυλοβάτες του είναι ο José Antonio Abreu (στο "τιμόνι" από το 1974) και ο αρχιμουσικός Gustavo Dudamel. Πρόκειται για ένα δίκτυο 102 νεανικών και 55 παιδικών ορχηστρών, με ένα σύνολο 100.000 νεαρών μουσικών. Από αυτό το "σύστημα" προέκυψε η Ορχήστρα Νέων "Simon Bolivar".

Το μουσικό εκπαιδευτικό σύστημα του José Antonio Abreu έχει κερδίσει τον διεθνή θαυμασμό - και, όχι μόνο από τους ανθρώπους της μουσικής. Όπως αναφέρεται σε έκθεση της Παναμερικανικής Τράπεζας Αναπτύξεως, για κάθε δολάριο που επενδύεται στο "El Sistema", υπάρχει "κοινωνικό μέρισμα" 1,68 δολαρίου από τη μείωση της εγκληματικότητας και την αύξηση των μαθητών στα σχολεία. Η τράπεζα ήδη χορήγησε μακροπρόθεσμο άτοκο δάνειο 150 εκατομμυρίων δολαρίων για την ένταξη στο "El Sistema" 500.000 παιδιών έως το 2015.

Η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΥΡΑΣ...

Ο πόθος για μακροζωία και (κατ' επέκταση) αθανασία δεν είναι καινούριο στοιχείο της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης. Πολλά επιστημονικά πειράματα (τα περισσότερα, ίσως) διεξάγονται προς αυτήν την κατεύθυνση. Πρόσφατα, γενετιστές (εκ των Η.Π.Α. ορμώμενοι) υποστήριξαν πως στο απώτερο (;) μέλλον θα ζούμε έως και οκτώ (8) αιώνες. Να με συμπαθάτε, αλλά αυτό το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο με τρομάζει και μου προκαλεί καχυποψία συνάμα. Δηλαδή, τις ίδιες πιθανότητες και δυνατότητες μακροζωίας θα έχουν οι εξαθλιωμένοι πένητες του "τρίτου" (και "τέταρτου") κόσμου με τους καλοζωισμένους υπερκαταναλωτές του "πρώτου"; Κάποτε, οι υπέρμαχοι της απεριόριστης τεχνολογικής ανάπτυξης διεκήρυσσαν πως η τεχνολογία θα απήλασσε τον άνθρωπο από τον καταναγκασμό της εργασίας (οι μηχανές θα δούλευαν αντί για εμάς, και άλλα τέτοια δελεαστικά) και θα έλυνε το πρόβλημα του υποσιτισμού. Ο ρους της Ιστορίας απέδειξε πως, όσο κι αν προχωρήσουν η τεχνολογία και η επιστήμη, τα πάντα εξαρτώνται από την ανθρώπινη απληστία, εξουσιομανία, κτητικότητα, ματαιοδοξία,... Πιθανότατα, ο κάθε άνθρωπος επιθυμεί μακροζωία και αθανασία (όπως και για τα πρόσωπα που του είναι πολύτιμα), αλλά μου φαίνεται εφιαλτικό το ενδεχόμενο να διαρκεί ακόμη περισσότερο η ανθρώπινη βλακεία και η ποταπότητα. Φανταστείτε ένα υπερπολυπληθές και απέθαντο μητσοτακέικο... Μπρρρ!!! Επίσης, θα χρειαζόταν και νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο (σύνταξη στα 750 χρόνια)...

ΕΙΣΠΡΑΚΤΩΡ, ΣΑΚΟΥΛΑ !!!

"Την ταυτότητα μας τη διαμορφώνουν επάνω στη λήθη που μας χαρακτηρίζει"

του "EL ROTO" (EL PAίS, 21.IV.2008)

Για "μαύρη σακούλα του Τύπου" κάνει λόγο η "Ελευθεροτυπία", με αφορμή την υπό δημοσίευση μελέτη του αναπληρωτή καθηγητή Διπλωματικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιάννη Στεφανίδη με τίτλο «Η ...δημοκρατία δυσχερής: Η ανάπτυξη των μηχανισμών του "αντικομμουνιστικού αγώνος", 1958-1961».

Η ιστορία είναι απλή, ανταποκρίνεται πλήρως στο κλίμα της εποχής και δεν κρύβει ιδιαίτερες εκπλήξεις: την άνοιξη του 1960, η τότε κυβέρνηση Καραμανλή (του "εθνάρχη, ντε!), διέθεσε άφθονα "μυστικά κονδύλια" (διαχρονική πρακτική) για τη σύσταση "υπηρεσίας" υπό την ονομασία "Υπηρεσία Εθνικής Διαφωτίσεως" και σκοπό τον έλεγχο του Τύπου. Στο δημοσίευμα παρατίθεται πίνακας με αμοιβές "απασχολουμένων" και καταρρίπτεται (για μία ακόμη φορά) ο μύθος περί του "δημοκράτη που τον υπονόμευε το στέμμα". Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι, ανάμεσα στα ονόματα των "υπαλλήλων" φιγουράρουν και αυτά (των από χρόνια αποδημησάντων) Αγαμέμνονα Κουτσόγιωργα (ο γνωστός Μένιος του «δε δικαιούστε να ομιλείτε!») και Δημήτρη Μαρούδα - αμφότεροι εκ των "πρωτοπαλίκαρων" των πρώτων πασοκικών κυβερνήσεων της "αλλαγής". Ο δε Μαρούδας, διετέλεσε και υπουργός Τύπου - παλιά του τέχνη... Αυτά, για να υποψιαζόμαστε όταν κάποιοι ωρύονται και σκίζουν τα ιμάτιά τους για να αποδείξουν τη "δημοκρατικότητα που τους κατακλύζει", κατηγορώντας και σπιλώνοντας όποιον βρεθεί στον δρόμο τους...

DUANE MICHALS

Ο Duane Michals (Pennsylvania, U.S.A., 1932) είναι ο φωτογράφος που καθιέρωσε τα "sequences", δηλαδή τις αλληλουχίες εικόνων που περιγράφουν μια ιστορία. Στα πλαίσια της διοργάνωσης "PhotoBiennale / 20^η Φωτογραφική Συγκυρία", εκτίθενται έργα του (τίτλος έκθεσης: "Time is not now") στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Λιμάνι, Αποθήκη Α, 19.04.2008 – 08.06.2008).

Το 1958, με μια δανεική φωτογραφική μηχανή, ξεκίνησε για τη Σοβιετική Ένωση. Έτσι ξεκίνησε η σταδιοδρομία του με την ιδιότητα του φωτογράφου. Ασχολήθηκε (για βιοποριστικούς λόγους) με τη φωτογραφία μόδας, συνεργαζόμενος με τα περιοδικά "Esquire" και "Mademoiselle", καθώς και με την εφημερίδα "New York Times". Ένα από τα πρόσωπα που επηρέασαν καθοριστικά τον τρόπο σκέψης του υπήρξε ο Κωνσταντίνος Καβάφης, στον οποίον ο Michals αφιέρωσε το βιβλίο του "Homage to Cavafy". Η γνωριμία του με τον René Magritte στάθηκε αφορμή για την ενασχόλησή του με τα κινήματα του σουρεαλισμού και του εξπρεσιονισμού. Δε διατηρούσε στούντιο και φιλοτεχνούσε τα πορτρέτα του σε φυσικούς χώρους. «Δεν πιστεύω στο ορατό˙πιστεύω στο αόρατο, στη διαίσθηση και στη φαντασία», έλεγε.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στον Γιώργο Τούλα (περιοδικό "Κ", / "Καθημερινή της Κυριακής", 20.04.2008), δηλώνει: «Ο χρόνος, εν τέλει, δεν υφίσταται (…) Η φωτογραφία έχει διευρύνει την οπτική μας εμπειρία για τον κόσμο, αλλά δεν μας έδωσε καμία εσωτερική οπτική του κόσμου (…) Νομίζω ότι το να έχεις αίσθηση του χιούμορ και να μη φοβάσαι να κάνεις λάθη, σε κρατάει νέο. Τα παιδικά παιχνίδια είναι η πηγή της ποίησης. Ποτέ δεν εμπιστεύομαι έναν σοβαρό καλλιτέχνη που είναι πολύ… σοβαρός».

"René Magritte" (1965)

"Self portrait as if I were dead"

Από την "Αποπατημένη σειρά του νεκρού αγίου" (2001)

"Ένας Gursky Gherkin" ( 2001)

Από τη σειρά "Πορτρέτα με πιτυρίδα" (2001)

"The seven ages of a man"

"Cavafy's dream"